S.195 S.Li Ibni Melek Al Manar
Farz ve Vacib Aksam-i Azimet'in den dir.
Mesru’at iki nevi’dir.
Allah'in kullarina seri’at'dan emrettikleri,yollari;
ya ruhsat yahut azimetdir.
1.Ruhsat:Ruhsat olanlarda asil olan haram iken, bir özürden dolayi yapilmasina ruhsat verilir.
Bazilarina göre, ruhsatin bir kismi mekruhlar ve mendublar diye de adlandirabilir.
Ama ibni melek, mekruh ve ruhsati ve mendublari ayri katogeri de kabül eder.
2.Azimet:
Azimet ser’i olanlar da asil’dir.
Bu azimet,avârizlere mute’allak degildir.Yani ârizi sebeplerden düsmez.
Bu ya ibadetlere taalluk eder yahut terk edilmesi gerekenlerden olur,haramlar gibi..


S.84 "Ma" ,"Men" yerin de,"Men" de, "Ma" Yerinde Nerede, Nasil Kullanilir?

Denirse ki:
Kölelerimden kim hürriyeti dilerse o hürdür.
Bütün Köleleri âzad olunmus,olur.
Eger söyle derse:
Kölelerimden kim hürrriyetini dilerse,onu âzad edeyim..
O Zaman hepsi azad edilmis olmaz,âncak biri hür olur.
Zira bu örnek de,Men teb'iz icin dir..Birine samil olur..teb’’iz;bazisi demektir.
Ebu Hanife (r.a)nin de görüsü bu dur.
Buna Cevaben musannif der ki;
"Men saa-e" deki men,beyan icindir,teb'iz icin degildir.Mesi’et fiiline baglanmakla teb'iz manasina degil, belki umum manasi te'kid edilmis olur.
"Men si'te abidi" de ise,umumi anlami olan kelime hususi ye izafet edilmis,o durumda umumi manayi tek'id degil,tahsis vardir.
Serrah(bunu serheden) da böyle der:Fakat bu dogru ve sahih degildir.
Zira (Men yasa-e yudlilhü)Mesi'et has'sa müstenid olsada aam(umumi) dir..
O Ise Allah teala dir.

Denilerbilirki,teb'iz ile beyan arsinda ne fark vardir?
Teb'iz iki takdire teyakkun eder.
1.Bu örnekde men,hem teb'iz hem de âm anlamina kullanilir.
2.Eger beyan anlamina gelirse,oradan teb'iz manasi hic cikmaz,anlasilmaz,,Itki(azatligi) isteyen herkes demek olur..
Tabi ki bu durum bir defa denilince böyledir.Eger her birerine birden fazla denirse,o zaman is müskil olur.

O durum da her bireri âzad olunmusdur.


Denilebilir ki;
(Fagra-u ma teyessara mine el Kur'an)da men umumi anlami tasir mi,nasil anlam
verilecek?
Bütün Kur'anin kolay olanlari okunsun manasi anlasilmaz mi?Ayet de Teysir ve kolaylik emri,bütün kolay gelenlerin okunmasi seklinde mi anlasilacak?
Deriz ki;Teysir ve kolaylik icin emir binasi,infirad sifatiyla murad olduguna delalet eder.
kolay olanlarin ictima'in da kolaylik zorluga inkilab eder..Bu durumdan kacinmak icin manasi;
Kolayiniza gelenlerden bir kismini okuyun demektir.
"Men" manasina gelenler de ise;
(Vessemai vema bena ha)kim bina ettiyse.)..demek dir..burada ma men manasina gelmisdir.

1."Ma" da bazen "Men" yerinde kullanilir.
2."Men" bazen de "Ma" manasina gelir.
(Fe min hum men yemsi ala batnihi)
Ma, men yakilu(akledenler) sifatina girer..yani akillilar da kullanilir.
Burasi "ma" nin isti'malinin ,kullanildigi yerlerin beyani dir.
"Ma" akilsizlar da kullanildigi gibi,bazen de "men" anlamin da, akillilar da kullanilir.

"Femin hum men yemsi ala batnihi" de oldugu gibi,burada Men,Ma anlamina akilsizlarda kullanilmisdir.

"Onalar dan bir kismi karni üzerine yürürler"(yilan gibi)
Ma bazen de Men-akile yerinde,sifatinda kullanilir.Örnek:
Ma zeydün? sorusuna,Oysa ma,akilsizlar da kullanilir.
Burada ma..men yerinde kullanilir ve cevaben.."El kerim" yahut "el akil".

"Kül" kelimesi ala sebilil ifrad(taninmayan her kisi demektir)
ihata anlamina kullanilir.Hepsini asaleten icine alan bir ifade dir.
Bu kelime bütün isimlere samil ve sahabet eder."Küllü imra'etun tezevveceha ,fe hiye Talikun"bu örnek de.
.ilk evlendigi kadin bosdur,diger evlendiklerine samil olmaz.
(Eger kül kelimesi münker(nekre,belirsiz) bir kelimeye dahil olursa,Efradinin umumi olmasini icab ettirir.)

Ve bu "Kül" kelimesi, eger marife bir kelime ile gelirse,Cüzlerinin umumi olmasini icab ettirir.
Hatta su sözün tefriki mümkin olsun:
(Külü Rummanin me'kulun Ve küllürrumman mekulun bissidki) (Vel Kizbi)..
Birincinin sidikla, ikincisinin yalanla yenildigi bilinir. Zira Nar'in disi yenilmesi nde sevilerek yenilmez.
Bu sebepten Cam-ül kebir de"desen ki,sen bossun,Bu talak ücle vaki olur".
(Eger Kül kelimesi "Ma" ile bitisik(Külle ma )ile kullanilirsa,Umum-el efaali icab ettirir)

Kül de umumi efal gibi zimnen,Külle ma da,umumi esma tesbit edilir

Cemi kelimesinde ,umumi ictima gerektirir.
Yani ictima yoluyla,efradi ihata eder.
Ama Infirad üzere ihata gerektirmez.Örnek:Su hisnin,siginak yahut kalaya giren,ona ödül vardir.demek gibi..
Oraya on isi ayni anda girse,Onlarin hepsine bir Ödül vardir,aralarinda paylasirlar.
Ayni örnek de kül kelimesi kullanilsa,O on kisiden her birerine bir tam ödül vermek gerekir.
Men ile kullanilirsa,orada ödül ibtal olur.

Nekre kelime nefi(olumsuz) yerde kullanilirsa, umum ifade eder.

S:371 Terc.

Ef’al iki kisimdir:
1.Baskasina alet olunmasi mümkin olmayan Sözler.Isi yapan Fail’n baskasina alet olunmasi mümkin degildir.Yemek yemek,Ve Vat’i(cima) yapmak gibi.
Baskasi alet edilmez.Ve olunmaz.Vat ve yemek de baskainin agziyla yemek yenmez ve fiil yapilmaz.Bundan dolayi da ikrah sahih olmaz.Bu durumda fiil ikrahla d aolsan falene kalir..
(Zira baskasinin agziyla yemek mümkin degildir.)
Amma bu fiilin ikrah olunanin nisbetle bir itlaf ve bir zarar oluus yönüne gelince;brada ihtilaf vardir.
a.)Hulasa sahibi ve serh-i Taravi derki;
Eger baskasinin malin telef üzerine biriis ikrah olunsa O malin degerini ve zararini öder.Ikrahi emreden amire gelince,
2.Baskasi icin alet olunma