Meclisi Salisi Aşare /Tefsirüttesnim Tercümesi S.67
(13.Meclıs Canların Emrazı olan küfürün zıddı IMAN hakkında)
Bismillahirrahmanirrahim
Süre-i Şuara:
"Yevme la yenfeu malun vela benun illa ben etallahe bi kalbin selim.."
O gün ki ne mal fayda verir, ne oğullar. Ancak Allah’a selim bir kalp ile varan başka.
( Şuarâ Sûresi 88,89. – Elmalılı Meâli.)
Sanma ki senden altın ve gümüş isterler.
O hiçbir şeyden fayda olmayan günde, dosdoğru bir kalp isterler.
Küfür , nifak ve kötü ahlaktan selim,arınmış bir kalb ile gelen dışında o gün de, ne mal ve ne de dünya insana yararı olmayacak...
Küfür ve onun gailesı ve mucibinin bahsı geçti..
Küfürün zıddı Imandır.
O iman ise tasdik ve izan ile olur.Bu konunun inkişafı için her ikisini yani iman ve küfürün ne olduğunu da bilmek gerekir.
Lakin evvela şunu bilmelisin :
Meliki mennan olan Allah a aid merifetullahı bilmen,masudu asli dir.Bu marifetullah insana bilmesi gerekenlerin ilki olup,beden den ruh çıkarken lazımdır.
Bu sebepten marifetullah her mükellef müslümana farzı ayındır.
Bazılarına göre merifetullah,imanın vücubunun şartlarındandır.Sebebi ise mümeyyez bir akla sahib olmaktır.Akıl sahibi marfifetullah tahsili için bütün gayretini cehdini sarfeder.
Fetava da geçer:
Bir sabi imanın bütün icmali ve tafsili bilinmesi gerekenleri tahsilden sonra marifetullahı tahsil etmeye gayret etmesi gerekir.der.
Bu gayreti gostermeyen akledip anlasa bile murted hükmündedir.Mürtedin ahkamına tabidir.Yani nikahı olmaz,anababasına varis olamaz...vs.
Demek oluyorki:
Marifetullah hem ahkamın terettübü hem de imanlı gitmek için en elzem farzı ayın olan farzlardandır.
Zahiriyye de derki:
Akil baliğ olan birisi Ahkamı Tevhid den süal edilse,o bir cevap veremese:
Hernekadar zahiri islam, nikahı sahih bile olsa,onun karısı boş olur.İmanın şartlarını anlatamayanın nikahıda sahih olmaz.Bu hal yani merifetullahtan habersiz ve cahil olmahali, nikah kıydıktan sonra da hasıl olsa böyledir.
Annebabanın dininden ve tebeiyetinden çıkımış olur.
Bu büyük bir beladır ama, insanlar bundan habersizdir.
Yine varid olduki:
Cehil küfre gözün beyazının siyahına yakınlığından daha yakındır.
Bu durumda doğru olan müslüman insan akıl baliğ olunca ona, islam ve imandan bahsetmek ve marifetullahı tahsil etmesini sağlamak gerekir.
Sonra bilmelisinki:
İMAN VE İSLAM aynı şeylerdir.
Rüknü ise;Kalbile tasdik,dil ile ikrar dır.
Tasdikum bil cinan,ikrarun billisan denir.
İman ya Hakikaten olur.Buna yani dünya da islami ahkamı yerine getirmeye kadir olan birisinin imanı gibi..
Ve ya Hükmen: Bundan aciz olan dilsiz ve ahrasın imanı gibi...
İkrarun billisan:Lisanla inandıklarını dile getirmesi dünya da ilahi ahkamın icrasi için şartdır.
Daha dogrusu İman:Allah rasülünün ilahi hükümler cümlesinden getirdiklerinin hepsine,din adına bilinmesi zaruri olanları kabul etme manasında bir tasdik etmektir.
Bir yaratıcının varlığı ve onun bir olduğuna inanmak.
Namazın farziyetine inanmak,zina ve içkinin haramlığına inanmak gibi.
'itekadtü bima emerallahu bihi ve bima cae bihinnebiyyü a.s vema neha anhu meattasdikı biha'
İman nedir?
Allah cc tarafından rasülullahın bize getirdikleri haram ve helallları bilip tasdik etmek imandır.
icmali iman olarak bu kadarı bilinmesi yeterlidir.
Her akılı bir mümine yakışan bununla yetinmeyip
tafsili imanı da bilip öğrenmesi gerekir.
Tafsili imanın bir cümlede tamamı amentü de özetlenmiş
dir.
'Amentü billahi ve melaiketihi ve kütübihi ve rüsulih
velyevmilahiri vebilkaderi hayrihi ve şerrihi minallahi teala..vel ba'sü badel mevt hakkun..Eşhedüellailahe illallah ve
eşhedü enne muhammeden abduhu ve rasülüh.'. velcennetü vennaru ve azabul kabri ve süalülmunkereyn hakkun.Vel haşrü
vessıratu velmizanu vel hisabu vel kitabu hakkun.
Manası:Tafsili İMAN:
Allahaın varlığı ve birliğine...
meleklerine
kitaplarına ..
Peygamberlerine.Kabir hayatına ..
öldükten sonra dirilip
hesap ve kitap,sevap ve ikabın.(cezanın).
sırat ve mizan.
cennet ve cehennemin varlığına inanmaktır.
Bu inancında delillerini bilen müminin imanı tafsili ve hakiki imandır.
Diğer müminleri imanı mukallid ve taklidi imandır..
Taklid imanı sahibini imanını kurtarsa da tefsili imanı
bilmediği için imanı sağlam ve hakiki iman değildir.
Hem kendisini ve hemde başkasını kurtarması ve irşad etmesi için Tafsili imanı bilmesi gerekir.
Eşariyye inancına göre mukalledin imanı ğayri sahihdir.
Mükallidin imanı,Ebu Hanife(r.a),Süfyani sevri,Evzai,imamı Malik,imamı Ahmed.ve bütün diğer fakihlere(r.aleyhm) göre caiz isede imanını ikmal
etmesi için tefsili imanı bilmesi gerekir.Şek ve şüpheden arınmış bir iman için inancın istidlal ile kuvvetlendirilmesi(tafsili iman)ın bilinmesi,bir müminin
sekarat.ı mevt halinde şeytanın tasallutundan kurtulması için elzemdir.
Allah (c.c) bizi ve ümmeti onun şerrinden korusun..Zira can(ruh) hulkuma,boğaza gelince iman muteber değildir.
Bu Hakiki imana sahib olduktan sonra bir mümin 'ena müminun hakkan' diyebilir.
Ben Hakikaten müminim diyebilir.
Her mümin ben müminim elhamdülillah demelidir.
İmanın tefsilat bahsinde bir çok bölümleri vardır.
İtikat.ilahiyyat,melekiyyat,tenziliyat,mesubat,takdiriyyat,
uhreviyyat..gibi..Ravzatül cennat da böyledir..
amentü billah
onun mevcudiyeti zatı ile gaimdir.Varlığı vacbul vucudur.
la şerikele dir...
kadimun ezeliyyun dür..
ebedi ve baki dir.
ona adem ulaşması mustehil ve muhaldir.
onun benzeri yoktur.

Zati Sıfatları:
1.Vucud
2.Kıdem
3.Baka
4.Vahdaniyet
5.Muhalefetun lilhavadis
(Hadisatdan(sonradan) olanlara benzememesi)
6.Kıyamı binefsihi dir.
Ben Hakikaten müminim diyebilir.
Her mümin ben müminim elhamdülillah demelidir.
İmanın tefsilat bahsinde bir çok bölümleri vardır.
İtikat.ilahiyyat,melekiyyat,tenziliyat,mesubat,takdiriyyat,
uhreviyyat..gibi..Ravzatül cennat da böyledir..
amentü billah
onun mevcudiyeti zatı ile gaimdir.Varlığı vacbul vucudur.
la şerikele dir...
kadimun ezeliyyun dür..
ebedi ve baki dir.
ona adem ulaşması mustehil ve muhaldir.
onun benzeri yoktur.
Allahın Subuti Sıfatları
Ezeli ve kadim sıfatları vardır.İnsanın sıfatlarına benzemez.
1.Hayat
2.ilim
3.semi,(işitmesi)
4.Basar(görmesi)
5.irade(dilemesi)
6.Kudret(herşeye gücü yetmesi)
7.Kelam(konuşması)
8.Tekvin(Varetmesi)
Onun zatı cevher ve cisim değildir.
Bir keyfiyet ve mahiyet ile anlatılamaz.
Bir mekana temekkün etti,denilemez.
Bir zaman şoyledi de denilemez.Hiç bir zaman onu geçemez.Varlıklarda onun ilmi ve iradesi olmadan bi şey olmaz.
Hidayet de dalalet de onun dilemesiyledir.
O dilediğini hidayete dilediğini de dalaete erdirir.Cennet ve cehennemi görür ve cennet ehline de
keyfiyetsiz görünür.O Hacetleri yerine getirir,davetlere icabet eder.(Onun Melekleri vardır)Muhtelif eşkale giren ve görünen
latif nur dan melekleri vardır.Erkek ve dişi değilller.Acıkmaz ve yemez içmezler.gam keder
ve sıkıntıya düşmezler.Bütün işleri Allahı tesbih ve onun emirlerini yerine getirmektir.Onlar Allah ın özel kullarıdır.Kimileri onların
rasülleridir.Büyük rasülleri dörtdür.Onları güzellikleri ve heybetlerinden insanların peygamberleri dışında kimse göremez.
(Enbiya ve Rüsülüne indirlilen Kitapları vardır)
Bu kitaplar hikmet ve maslahat dolu kitaplardır.
Hepside Allahın kelamıdır.
1.Musa as inen TVRAT..
2.Davud as inen ZEBUR..
3.İsa as inen İNCİL
4.Muhammed as inen KURAN dır .
İlahi kelamın hiçbir melek ve peygamber,nazmın da bir tasarrufa sahip değildir.
Bunlar peygamberlerin sözüydü demek küfürdür.
Kelamullah gayri mahluktur.İnsan sözüne asla benzemezler.Kendileri nurdan yazılı nurani varlıklardır.
Bu yüzden ilahi kelam denir.İnsanların yazı ve sözlerine benzemesi bizim anlamamız ve yararlanmamız içindir.
Bunlardan 100 sahife vardır.
10 Hz .Ademe,
30 Hz.İdrise,
50 Hz.Şit ,
10 İbrahim as a inmiştir.
Bu peygamberler beşer dirler..Kimileri ülülazim peygamberlerdir.
Peygamberlerin gelişi ilahi birer rahmet ve fazilettir.
Mujdeler ve uyarırlar..Dünya ve ahiret işlerinde ihtiyac duydukları açklamalar da bulunurlar.Bunlar hep sözlerinde
sadık olan insanlardır.Bilerek günah işlemezler.Vahiy ve mucizeler ile yolları aydınlanmış mubarek insanlardır.

Peygamberlerin gelişi ilahi birer rahmet ve fazilettir.
Mujdeler ve uyarırlar..Dünya ve ahiret işlerinde ihtiyac duydukları açklamalar da bulunurlar.Bunlar hep sözlerinde sadık olan insanlardır.Bilerek günah işlemezler.Vahiy ve mucizeler ile yolları aydınlanmış mubarek insanlardır.Kelam kıtaplarındaki,bazı tefsilatlarda olduğu gibi,İster idam(yokoluş) dan
sonraki icad(varoluş)olsun,isterse tefrik(ayrılık)dan sonraki cem (birleşme)olsun.Bu gerçek hiç değişmeyecek gerçekdirki,ruhlar aslına dönecekler.Bu hem aklen hem de naklen sabittir.
Ayet:Deki; (gul yuhyihellezi enşe aha evvele merrah..vehuvellezi yebdeülhalka ve yuiyduh..?
Bir defa daha yaratan onları tekrar yaratacak.O öyle bir Allahki,halkı yaratıp ,aslına iade eder.Bu ona çok kolaydır.
Ba's nedir?
Ba's:Dünya'da işlediklerimizden dolayı ceza ve mukafat için tekrar hayat bulmak,hayata geri dönmektir.Zira Dünya ibtila ve imtihan yeri,ahiretse ceza ve mükafatlandırma yeridir.Bu mukafat cennet,ceza ise nar,ateşle olacaktır.Cennet ve cehennem elan mevcud ve ehilleri yaratılmadan önce,önceden yaratılmış mahluklardır.
'Ve in minkum illa variduha'
Sırat mizan,hesab ve kitap, arzı amal daha sonra kurulacaktır.
Sırat;
Cehennem üzerine direkleri kurulu bir uzun köprüdür.
Kıl dan ince,Kılıcdan keskincedir.Bu konu da birçok ehlince malum ama keyfiyeti bilinmeyen,tamamına muttali olunmayan bilgilerde vardır.
Velhasıl,ba's e iman imanın şartlarındandır.
Asiler,büyük günah işleyenler hakkında Enbiya,Alimler, ve şehidlerin şefaat hakkı vardır.
Bundan önce tevbe veya tevbesiz asilerin afedilmiş olmaları ve küçük günahlardan dolayı azab görmeleri de caizdir..Bu konular ayet ve hadisler ile sabittir.
Ayet;
"Femen yamel misgale zerratin hayran yerah,
femen yamel misgale zerratin şerran yerah"
O Allah hakimleri hakimi,esreul hasibindir.
En süratli hesab görür.
Ehli kebairden iman ile ölenler cehennem de ebedi kalmayacaklar.Rabbimiz bizi narın ateşinden koru...
Allahım isyandan sonra taatında olma,sıdkı niyyet ve irfanı huda ve istikamete tevfikinle rızıklandır.
Dilimizi hıkmet ve savabınla ile sağlamlaştır.
Kalbimizi ilim irfanınla doldur.
Karınlarımızı haram ve şüphelilerden temizle.
Ellerimizi zülüm ve sirkat dan..
Basiretlerimizi fücur ve hiyanetden koru..
Kulaklarımızı dedikodu ve ğıybetten muhafaza eyle.
Alimlerimize zühüd ve takvanı ver..
Dinleyenlerimize güzel istima ve husnu kabül nasıb eyle.
Genclerimize sğkunet ve vakar ver,yaşlılarımıza uzun ve bereketli ömürler ihsan eyle.Kadınlarımıza haya ve edep
ihsan buyur.Zenginlerimize tevazu ver.Fakirlerimize sabır ver.Bizlere ganaat ver.Emirlerimize adalet ver.
Askerlerimize cesaret ve kuvvat ver,düşmanlarımıza galib gelsinler.Amin...
Dipnot:ŞerhSinaniye de geçer:
Enes ra dan mervidirki:'Allahın bir meleği vardır.
Onun doğu ve batıya uzanan iki kanatları var..
Birisi bana salevat getirirse, o melek kanatıyla suya dalar.
Ve o suyun her katre damlasından bir melek yaratılır.
Bana salevat getiren insanlara kıyamete kadar istiğfar ederler.
Bir salevat örneği
Allahumme salli ala muhammedin tıbbıl gulubi ve devaüha,ve afiyetülebdani ve şifaüha ve nuril ebsari
ve dıyaüha..ve ala alihi ve sahbihi vesellim..
Güvenilir zatlardan anlatılagelen habere göre:
Bu salevatı okumaya devam eden kişi hasta olmaz.Afat ve belalardan necat bulur.
Mühim Not:
Vema halktül cinne vel inse illa li yabudun..demek liyarifun demektir.Allahın marifetini(marifetullahı)tanısınlar,ve Allaha vuslete ererek ibadet etsinler diye yarattım demektir.
Haber de şöyle varid olmuştur.
Davud as rabbisinden bu alemin ve Hz.Adem in yaratılma sebebi-nedeninden sormuştur.
Hz.Allah cc de buyurduki:
(kuntu kenzen mahfiyyen,fe ahbebtü en urafe,fe halaktul halka li en urafa..
Ayet:(yuhibbuhum ve yuhibbunehu )Allah onları onlar Allahı severler.
işte bu gizli sırra işareten(Allah onları ve onlarda Allahı severler,) buyurmuştur.Allah dostları Allahı sevme ve ve vuslet hali yaşamaktan biran geri durmaz bu manadan gafil olmazlar.Bunsuz biran uykuya da dalmazlar.
Allah aşığı bahri heva da garkolan(boğulan)dır.Narı cevi(sevgi)de harik olan,yanandır.Bu konuda bahis ince ve dakik dir.Bundan ötesine ziyade etmeye tahammul yoktur.Vel hasıl marifetullah her mümine farzı ayındır.
Bazılarına göre yani Ebu mensur maturidiye :imanın vucubunun farzıdır.Akıl ise sebebi teklifdir.
Ebul hasen il Eşariye göre her ikisinin mecmu udur.Yani marifetullah teklifin hem şartı hem sebebidir.
Hanefiyye mezhebinde tekbaşına akıl mazür(yetersiz)
dir.Bu konu da aklın Baliğ olması şartdır.Bize göre baliğ ve kamil bir aklın yeri ve gökleri,ulvi ve süfli alemi yaratan,sani teala olan yaratıcıyı bilmekten özürlü sayılamaz.
Ayet:veke eyyin min ayetin fissemavati vel erdı
temurrune aleyha vehum anha muridun..
Mevakıf da şöyle geçer:
Bu alem Hadis(sonradan olma)dir,aklımzla hadisatdan olan bu alemin muhdes olduğunu bilmek bedihi(açık ve net)dir.Yüksek bir binayı görenin onun bir banisi(binayı yapanın) olduğunu bilmesi aklin bedahetindendir.
Araplar(arabi)derki:
Araplar(arabi)derki:Hayvan tersi,hayvana delalet eder.
Merkep gübresi de merkebe delalet eder.Ayak izleri birinin oradan geçtiğine delalet eder.
Gökyüzü burcları,yeryüzü dağlarının arasındaki yollar,Denizin dalgaları var, bunlar bir sani kadiri hakimin varlığını isbat ederler.
Beyt: Ve lillahi fi kulli tahriketin ve teskinetin fil vera şahidun..Her harekte ve sekenat de Allahın bir şahidi(insan) vardır.İnsan ,cin ve meleklerkuvvetlerini birleştirseler ve bu alemin hareket ve seknatına biran bile kadir olamazlar.Her şey onun iradesiyle olmaktadır.
İmamı Şafii ye sorarlar:
Sanı(yaratıcı) tealanın varlığına delilin nedir?
Oderki:
Dut ağacıdırki,taamı levni,kokusu ve tabiatı aynıdır fakat ipekböceği yer yapraklarından ipek yapar.Bal arısı yer bal yapar.Koyun yer süt yapar..Geyik yer ondan miskı anber yayar..Bu bir yaratıcıya delalet eden delildir. Demek oluyor ki hepsinin bir yaratıcısı var onu tanımak gerek.
Akıl ve nakillerin bedaheti sani tealanın varlığına delalet eder.Bu sebepten Enbiyanın gönderlilmesindeki hikmet sanii tealanın varlığını isbatdan ziyade birliğini,
tevhidini anlatmak olmuştur.Bütün enbiya İlahların varlığını inkar ettiler,Allahın birliğini isbatettiler.
Hz Ali:
Ey Oğul!
Eğer Allahın ortağı olsaydı elbette onlarda elçilerini sana yollardı..Mülkünde onların eserini de görürdün!
Gördüğümüz ise Onun bir ve ilahi vahid olduğudur.
Bazıları derki.:
Sanii tealanın birliğine delil:3 dür..
Zellül lebib(iyi düşünen) zilleti..hatası dır.
fagrul edib..(edbiyatcı) muhtaclığı dır.
ve sagamuttabib dir..Doktorun hastalanması dır.
Yaniyamanının Eflatunu veyahut Calyanusu da olsa,rütbelerine aldanmışlar,Ölüm bir gün size de gelecek bundan kurtuluş yok,Garun da olsanız elbet bir gün gelecek
..bunca malına rağmen ölüme bir çare bulamadı..
Ikrarumbillisan...
İmamı şafii buna ilaveten: Ve amelun bil erkan buyurdu..
Sahih olan görüş ise:(Amelin bil erkan)Rükünler ile amel imanın kemalindendir..
H.Şerif:
Haya imandandır.
Hubbul vatan minel iman...vatan sevgisi imandandır.
Yani imanın izzet ve şerefindendir.İmanın 70 küsür şubesi vardır.Haza da bunlardandır ilki ise:
Lailahe illallah dır En azı ise Yoldan eza verenleri gidermektir.Mesabih ve Meşarik....da böyle der...
Dağların yğksek şaikasında bile olsalar bu ilim ve irfandan mahrum kalmamak yaratıcıya dair bilgileri öğrenmek gerekir.
Ve fil haşiyeti kanguru...da der ki:
kendiisne davet ulaşmayan ve öylece ölen kişi ahkamı ilahiyyeyi tafsilen bilme konusunda mazür sayılır ama Allahı bilme ve tanıma konusun da mazür sayılamaz.
Ebu Hanife ra..derki:
Eğer Ahkamı şeriye rasüller yoluyla gönderilmese bile
Enfüs ve afak daki delillleri bularak Allahın c.c varlığını bilip bulması şartdır.
Ayet :İbrahim as..den hikayederek..
Felemma cenne eleyhilleylü rea kevkeben
gale haza rabbi felemma efele gale:la uhibbul afiliin...
Felmma real gamera baziğan gal haza rabbiçç
felemma efele ..gale leinlem yehdini rabbi le ekunenne
minel gavmiddallin...
felemma reaşşemse baziğaten gale haza rabbi haza ekber
felemma efelet gale ya gavmi inni berizümmimma tüşrikun...
Burada olduğu gibi her akıl baliğ kişi yaratanını kim olduğunu sorgulayarak bulabilir..
Necmeddin Kübra dan nakil olunur:
imanı taklide itibar olunmaz.
Taklid ettiğü yok olunca taklid edenin imanı da
yok olur.Bu ise imanın hakikatine zeval teşkil eder.
Bu durumda mukallidin imanı kalbinde yerleşmiş olmaz.
Sadrı da imanın nuruna munşerih açılmış değildir.
Bu durumdaki mukallidin imanı nekir ve munkerin süaline.men rabbuke vema dinuke..cevap"la edri" yani anlamıyorum,anlamadım olacaktır.
Evet kendisine okumadın anlamadın denilecek sadece taklid etmiştin..
Ebu Hanife ra sorarlar:
İmanın gitmesine sebep olan,en korkulan amel hangisidir?
Cevaben:
1.Allahın varlığında ve birliğinde şek sahibi olmaktır.
2.Hüsnü hatime korkusunu terk etmek..
3.Kullara zülüm yapmaktır.der.
Şeytanın kuldan nihai isteği zaten kulun imansız gitmesidir.
Tezkiratül Kurtubi de şöyle geçer:
Şeytanı leiyn haleti nezi(ölüanın) de kulun sağında gelir..
Yahudilik iyi dir der..
Solundan gelir hiristiyanlık iyidir der..
Anne ve baba süretleri ve şefkatiyle yaklaşır..onun imansız gitmesine uğraşır...diğer bir şeytan da ona ,güzel kadehler den billur gibi meşrubat ve sular sunar,
taki gavli sabit olan (la ilahe illallahı) demesin ve imansız gitsin.Mümin şehadet getirince kayıp olur giderler..Bu sebepten yanında bolca tevhid ve şehadet getirmek ona hatırlatmak gerekir.
İmanın koruyucu kaleler 5 dir.
1.İhlas
2.Yakin
3.Farzları edeetmek..
4.Sünnetler ile onu tamamlamak..
5.Edep kurallarını bilip yaşayarak korumak..Nevadir ve
Galyubi de böyle geçer.
Velhasıl iman.bir nurdurki.mümin onunla dünya da hidayet bulur,yolunu aydınlatır, küfür zülümatından korunur.Ahiretde de kabir karanlığı ve mahşer ve sırat korku ve zülümatından kurtulur.
"Yevme teral mümününe vel müminati yesa nuruhum beyne eydihim ve bi imanihim."
"Ve yegulul münafikune lillezine amenuu unzurna nagtebis min nurikum fe yukalu lehum irciuu veraekum
feltemisu nuran"
Sizin imanınız ve amelinizi yolda şeytan hırsızları çaldı..
derler..
Bilesinki, dini anlamda millet ve din aynı manya gelen müradif kelimelerdir.
Bil cümle tebliği islamda gerekli bulunan ahkamın tümüdür.Rasülüllahın Allah dan getirdiği hükümleri cümlesidir..
Bu ahkamı ilahiyye ikiye ayrılır..
1.itikadiyat:Bunun üsulu icmali olarak 6 dır.
1.İlahiyyat,melekiyyat, özetle bunlara dini islam ve milleti beyza-i hanefiyat da denir.
2.Ameliyat,tatbikiyat denir.Bunlara farzlar vacipler ve sünnetler,mendup ve mubahlar,mekruh ve haramlardır.Bunlara ahkamı şeriatı garraiye denir.
Kim buna icmalen iman eder kabul ederse,imanı sahih olur ve küfür den necat bulur.(Şerh..Gazi zade alel birgivi)
Allahın nimetlerinde tefekkür edin ama zatında tefekkür etmeyin..denir.
(Küllü ma hatare bi balike,vallahu ğayru zalike) denir..
Zira zatı ilahiye de tefekkür insanı şirke götürür..
(Umdetül islam)...negüzel denmiş:
El aczü an derkil idraki idrakün...gulhuvallahu ahad allahussamed...unun muavini naziri,müşiri yoktur..Musteşarı ve veziri de yoktur..
Emali de geçer:veliddeavati tesirun beliğun,ve kad yenfihi ashabudelaleti..yani muteyile ve akilcilar inkarederler.
Ve derler ki:Leyse lilinsani illa masaaa...
üduuni isteciblekumm...ve üciybu davetetdai iza deani..bu icabet bazen tehirli bazen de ahiretde olur yada davtin ğayrisile olur..daha hayırlısı olduğu için..

Ve derler ki:
Leyse lilinsani illa masaaa...
üduuni isteciblekumm...ve üciybu davetetdai iza deani..İcabet bazen hacetin yerine gelmesiyle olur.
Bu icabet bazen tehirli bazen de ahiretde olur yada
davtin ğayrisile olur..daha hayırlısı bu olduğu için..
Medarik de böyle geçer..
Ravza da:
Eddua ü yenfe u mimma nezele ve mimma len yenzil..
Bunu Bezzar rivayetti..
Dua da bir çok latif nüktüler ve meaniyi şerifeler vardır..
1.Delaletül vücud(varlığının delaleti oluşu) dur..
Mevdüd olandan bir icabet beklenir..Dua Allah'ın varlığının isbatıdır.
2.Onun el Ğani(hicbir kimseye ihtiyac duymayan zengin )olması..Fakirden kimse bir icabet beklemz.Cüd ve kerem mevcudun sıfatıdır.
3. Onun "Essemi"duyucu oluşu..Zira duymanandan kimse bir icabet beklemez.
4.Onun El Kerem oluşu:
Keremli olmayandan bir icabet olunmaz dua da edilmez.
5.Onun Rahim ve Rahman oluşu..
Rahmetli olamyandan bir Rahmet ve adalet beklenemez.Hayırın talebi adaletin beklentisi onun yüzünün güzelliğündendir.
6.Onun El Kadir (kudretli)oluşu:
Kadir olmayan acizden bir icabet beklenmez.
Her insanın Dua da ondan bir dileği var olduğuna göre, o her şeye kadir olan Allahdır.
Aliyyül kari yukardaki beytin şerhinde devamla şoyleder:
"Ve duaül ehya i lil emvat tesirun beliğun"
Dirilerin ölülere,günahların affı ve ,azabı kabrin defi,derecelerinin refi duasında Diriler için beliğ bir tesir vardır.
Ayet
"vestağfir li zenbike ve lil muminine vel müminat"
Kendin ve mümünlerin günahının affı için mağfiret dile..
Kafirin dünyada dünyalık duasına icabet olunur ama ahiretdeki duasına icabet edilmez.
Bilmelisin ki Allah cc meleklere aklı şehvete iradesiz verdi..
Bu sebepten meleklerin aklı şehvete çalışmaz.
Behaime de şehveti akılsız verdi..Onlarda teklifden muaf tutuldular.Ama hem aklı hem de şehveti ve iradeyi Adem oğluna verdi,onları mukerrem kıldı..
Aklı şehvetine ğalib olanlar Melekler derecesine yükseldi..Şehveti aklına ğalib gelenler de Behaim
derekesine düşdüler..bel esfele...
Bilesinki melekleri adedi ve sayısı bilinmez..
Bunlardan bir kısmı:
a.Mukarreb melekler dir.
b.Hamele-ü ariş olan melekler..
c.Semavatü seba nın sakinleri olan melekler.
d.Cennet ve cehennem hazenesi(Bekciler)
e.Beni ademin hafaza melekleri.
f.Muvekkel melekler var.Bunların farklı görevleri vardır.
Denizler,dağlar,Bulutlar,yağmurlar,rahimler,nutfeler,
ve tasvirler şekiller,Ruhun üflenmesi,nebatın yaratılması,rüzgarın tasrifin de,eflak ve yıldızların hareketinde,duaların iletilmesinde,lanetlerin ulaşmasın da ,insanları sevab ve ikabının yazılmasında
ve ibadetlerin kabulun de görevlidiler...
Sinanye de geçer:Ravi Abdullah ibni ömer raAllah halkı ona bölmüştür.
Melekleri dokuza taksim etmiştir..Ve diğer varlıkları da bir cüz yaratmıştır..
Onunu Cinden,onunu yeryüzü Hayvanatdan,onunu kuşlardan ,Onuda deniz hayvanatından ve hepsinden
birinci kat semanın on undan ve böylece ta yedinci kat semaya kadar uzanır.."Veleha eşratun"
Bilesinki Kıyamet sugra(küçük) ve ve kübra(büyük) olarak ikiye ayrılır..Küçük kıyamet:Kişinin kendisinin ölümüyle olur.Kim ölürse kıyamet başına kopmuştur denir.
Kıyameti vusta(Orta) ise yaşıt ve akranın ölümdür.
Haids de denir ki;
"La teti miete seneten,ve alelerdı nefsün menfuseten"
Kıyameti Kübra(büyük) olur:O kendisinde kıyamet diye bahsedilen ve alametleri çartları belirtilen kıyametdir.
Cemel ve sıffın,kerbela ve ibni Zübeyirin katledilme vakası Mancınıkla kaabenin atılması bunlardan biridir.(Deccal ve kezzabın bidatcıların cıkması da Kıyamet alametlerindendir.)
Deprem ve ay ve güneş tutulması çok mal biriktirmek..
Buhari de...rivayetlerden:
Enes ra..min eşratıssati en yerfa al ilim(ilimin kovulması)
ve yesbütel elcehli(Cehaletin yayılması) Ve yeşrübelhamir(içkinin içilmesi).
ve yezharazzina(zinanın yaygınlaşması)..
Kıyameti vusta(Orta) ise yaşıt ve akranın ölümdür.
Haids de denir ki;
"La teti miete seneten,ve alelerdı nefsün menfuseten"
Kıyameti Kübra(büyük) olur:O kendisinde kıyamet diye bahsedilen ve alametleri çartları belirtilen kıyametdir.
Cemel ve sıffın,kerbela ve ibni Zübeyirin katledilme vakası Mancınıkla kaabenin atılması bunlardan biridir.(Deccal ve kezzabın bidatcıların çıkması da Kıyamet alametlerindendir.)
Deprem ve ay ve güneş tutulması, çok mal biriktirmek..
Buhari de...rivayetlerden:
Enes ra..min eşratıssati
en yerfa al ilim(ilimin kovulması)ve yesbütel elcehli(Cehaletin yayılması)Ve yeşrübelhamir(içkinin içilmesi).Ve yezharazzina(zinanın yaygınlaşması)..
İlimin ölümü alimlerin ve öğreticilerin ölümüyledir.Bu durumda insanlar cahil bilginlerine eline kalır ve verdikleri yanlış fetvalar ile amel ederler.Onlarıda idlaleder,yoldan çıkarır.Ya da ilimde kamil olmayanlar sözsahibi olmaya başlarlar.Buda alimin ölümü demektir.
Ayet:"nengusuha min etrafiha"
Burada noksanlık alimler ve fakihlerin ölümüyle olur.
Ibni Mesud ra derki;
Mevtülulema-i Selasetun(alimleri ölümü 3 çeşittir.
1.Gece ve gündüzün ihtilafından bir ibret ve hikmetlebakan ve bundan ders çıkaran alimler kalmaz.
2.Erkek ve yiğitler kalmaz kadinların sözü geçerli olmaya başlar.Erkekler kadınlaşırlar.Taki gerçek erkek 50% ellide bir olur.
3.Dinin vaaz ve sohbetlerin kimseye fayda vermemesidir. Huzeyfe ra dan mervidirki Rasülüllah, kıyamet saatı kopmaz,kıyamettden önce on alamet zuhur etmeden buyurdu.
1.Duhan(Dumanın çıkması)
2.Deccalın çıkması..Deccal küfür ve dalaletin menba-ı ve babasıdır.Erkekler arasında büyük fitne çıkarır..Onun fitnesinden kavimlerini ve bizi Enbiya uyarmışlar.
Efendimiz Sa Namazın arkasındaki duasında şöyle der:
"Allahumme euzü bike min fitnetil mahya vel memat..
Allahım ölülerin ve dirilerin fitnesinden sana sığınırım.
Ve min azabil kabri ve euzü bike min fitnetilmesihiddeccal"
Ve kabir azabı ve deccalın fitnesinden sana sığınırm.Hiçbir fitne kıamete yakın çıkacak Deccalın fitnesinden daha büyük olmayacak.Kendisne gözü şaşı oladuğundan mesih deccal denecek..İsa as da mesih dir. O insanların kör olanlarına meshederek şifa vermesinden dolayı Mesihdir.
Bir hadisi şerifde efendimiz:Kim Deccalı görürse Favatiha Kehif okusun..Kehif süresinin ilk ayetlerini..okusun.
3.Mağribden güneşin doğması..
4.İsa as ın nüzulü(inişi)..).Rivayete göre:İsa as Deccalın yüzüne bakınca Deccal mumun eridiği gibi erir.Tuzun suda eridiği gibi erir..Bağırarak oradan kaçar.
Sonra isa as onu bulduğu şehirin giriş kapısında gökten inerken beraberinde getirdiği asa ile öldürür.Sonra oradan Medineye gider.Hz.Muhammedin kabrini ziyaret eder.Haceder,kendisi Medinede vefat eder oraya defin olunur.
5.Ye cüc ve Mecücün çıkışı..Yecüc mecüc Yafes ibni Nuh as min oğullarındandır.İbni Abbas ra derki:
Yecüc mecüc veledi Adem'dir Ve on ecyaza sahibtir Herbireri dişerinin aynıdır.Her bireri kendi soyundan bin kişi erkek görmeden ölmezler.
Yani uzun yaşarlar ve çok evlatları olur.Herbirerinin 120 arşın yada 50 arşın bir kısmının da bir adım (120cm)boyları olur.Bunların çıkacağı
kuran ve sünnetle sabittir.
6.Üç defa ay tutulması..biri doğu da diğeri batıda ceziretül arab da...
7.Yemenden bir ateş çıkar,insanları mahşer, kalabalığa sürükler.
8.Mehdi as min hurucu(çıkışı)..bu konuda kitaplar da yeterince bilgiler bulabilirsiniz,tavsiyemiz İmamı şaranin Kıyamet alametleri kıtabıdır..
9.Kaabenin yıkılması da kıyamet alametlerindendir.
iki ordu ile kaabeye gelip kaabeyi yıkacak..bir rivayete göre isa as zamanından sonra olacak..Başka bir rivayetde kıyamet kopmadan hemen önce ve bir rüzgarın gelip bütün iman edenleri alıp götürdükten sonra olacak..Duhan konusu Kuranın ayetleriyle sabittir."fertegib yevme tetissemaü biduhanin mübin"
Bu duhan kafirler ve münafıklarin kulaklarından girecek,sarhoş olacaklar.Yeryüzü yanmış bir eve dönecek.Müminler soğukta serinlemiş gibi olacaklar.
10 Kıyamet Alameti;10.Kıyamet alameti:
Allah tarafından Muhammed mustafa ya indirilen Kelamüllah Kuaranı kerim,sadır ve mushaflardan silinecek.
Ebu Hureyre ra dan yapılan rivayetde;
Bir gün gelecek gece yatıp sabahladıklarında kurandan bir harf bir kelime dahi kimsenin hafızasında kalmayacak..
Bir hadis de „Kessiru tilavetel gurani gable enyurfea..denildi..Kuran kaldırılmadan önce onu çok okuyun..
İbni Ömer den menkuldurki:Kıyamet kuran arı gibi
arşın etrafına dönüp dolaşarak geri dönecekler.Allah cc Kuran'a soracak;Sana neoldu da buraya geldin, arşın etrafında tavaf edip durursun?
Artık insanlar beni okuyor ama benimle amel etmez oldular,ben de geri sana döndüm,diyecek.“Le beytül ankebut kesirün ala men yemut“Bir çoğu örümcek evi için öldüler.
Ebu hüreyre Emaratissaah olarak şeöyle der:
Rasülüllah şöyle buyurdu:
Güce tapındlıdığı,emanetler ğanimet olduğu, zekata alışıldığı,dini ilimler değersizleştiği,Erkeğin kadına kul kle olduğu,ana babasına itaatsızlaştığı,dostluk anlamsızlaştığı ve mescidlerde güzel seslere değer verildiği,kabileleri fasiklar yönettiği,kavimleri büyükleri en rezillerinden olduğu,şerlilerin şerinden korktuklarından iyi adam dendiği,lensler ve yapbozlar ğalib geldiğinde,ipekler giyildiği ve içkiler içildiği zaman,ümmetin sonradan gelenleri evvelkilerine lanet etmeye başladığında o zaman kızıl rüzğarı ve depremleri yer yüzünde enkaz bakleyin.
Mevcalisi Rumi:
İnsanlar
imanları ve amelleri hasebince farklıdırlar. Kimileri berk imşek kimileri rihi asıf,kimileri de cevad(soylu)gibi,kimileri ayaklarıyla yaya,kimileri yüzüstü,kimileri sıratı yüz senede ,kimileri bin sene de keçecekler.Sıratdan ayağı kayanların ekserisi kadınlardır.(Hadimi)
Hadisi şerif:
“Şefaati li ehlilkebairi min ümmeti”zira ümmetin salih amel işleyenleri benim şefatime ihtiyac duymacaklar.
Zira onlar Allaha itaat ettiler,itaat esası hazinedir.
Asailer ise benim şefatime muhtacdır,zira onlar müflisdiler.
Sültanın kuvvatli bakanına şefat hamakatlıktır.
Sültanın müznibi fakirine şefaat hakimi edibin işidir.
Velhasi o şefi ül müznibin dir.Rahmetellilalemin dir.
İbni Mesud ra...dan..
Dördün dördüncü olarak ben şefaat edeceğim:
1.Cibril as..
2.İbrahim as..
3.Musa as..
ya da İsa as..
Muhammed musatfa da dan(benden başkası) daha çok şefaat etmiyecekler.Sonra diğer nebiler ve siddıklar..Sonra şehidler..
Başka bir rivayet de;sonra müezzinler ..denmekte..
İbni ömerin ra rivayetin de;Alime talebelerinde dilediğin kadar
şefaat et denilecek.Adedi yıldızlar kadar olsa bile..
Bir rivayet de ;Şehid ehli beytin den yetmiş kişiyye şefaat edecek.
Hacılar ise dörtyüz kişye şefaat edecek.Kuran,islam ve Haceri esved de ehline şefaat eder.