14.Meclis Kalbin hastalıklarından olan Cehil ve Cehalet
Bismilahirrahmanirrahim.
Ayet:Yevme la yenfau....
Altmış çeşit kalbi hastalıklar dan olan Cehil ve cehalet den kurtuluş İhlas ve imanı yakin ile mümkindir.
Bu ise yıllarca süren bir mücadeleye bağlı..62.si..cehalet ahkamı ilahiyye ve dindir.
Cehalet bu konuda bilinmesi gerekenleri bilmemek demektir.
Bilinmesi gerekenleri bilmemek anlamında cehalet ikiye ayrılır.
1.Cehli Basit:Bu cehaletin sahibi ve ashabı bu cehaletin sahibi olduklarının farkındadırlar.
Sonra bu cehaletden kurtularak hayvani mertebeden irfan ve idrak ile insani mertebeye çıkarlar.
Hayvanlar ulaşabileckleri en son mertebeye olaşır ve gayret gösterirken bu tür ceahilleri imkanları varken bu cehaletten idrak ve irfan ile ulaşmaya ğayret göstermediler.Bu mana da belki daha aşağıdadırlar.Bu durum kabahatlerin enkabihidir.
Beyit;Teallem fe innel ilme zeyyinun li ehlihi
Ve fadlün ve unvanun li külli mehamidin.
Farzı ayın ve kifaye ve itikadiyat dan oanları bilmemek anlamında cehalet haramdır.Bunun dışında kalan ilimleri bilmemek ve onları cahili kalmak rütbenin kemalatından mahrum kalmak demektir ki;Rütbelerin aalası olan ilim rütbesindan mahrum kalmış olur.
İlim öğrenmenin vakti geçmez..”üdlubul ilme minel mehdi ilel lahd”Beşikten mezara kadar ilim öğrenin..İnsanların çoğu bu mana da cehalete kibir ve utangaçlığından razi olmuş görünüyorlar.

Mesnevi de;
Nasihat edeni görürseniz insaf edin,dinleyin;
Talime ğayret edin,istinkaf etmeyin...
2.Cehli Mürekkeb:
Bu tür cehalet sahibi cehaletini bilmez aksine bunu ilim sanır,bundan kurtulamazlar.
Bunlar ilim öğrenmeye lüzüm görmezler.Her şeyi yalın akıl ile anladıklarını düşünürler.
Allah tarafından bir hidayet geldiğinde kendilerinin fesadı ve idlalını anlar tevbe ederler.
Not:Ebu Hanife ra atfen denirki:Ne öğrendimse onu ifade etmekte cimirili göstermedim.Hangi mesele olursa onu sormaktan ve istifade etmekten çekinmedim.Ibni Abidin;Ebu Süfyan Sevri ra Ebu Hanife hz.için O yer ehlinin en fakihidir.İmamı Şafi ra Ebu hanifa ra için bütün insanlar fıkıh da onun ehli iyalidir.
(Faide)Hafiz zehebi den şöyle nakledilir:
Zamanının bir ilim de feridi olan Kişiler:Abu Hanife Fıkıh da..
Hasanı Basri Tezkir ve vaaz da...İbni Sirin Tabir de..
Vehb ibni Münebbeh Kısas da..Nafii kırat da..Zeyid bin Sabit Feraiz de..
İbni Abbas tefsir de..Halil Aruz vezni şiir de..
Sivbeveyh Nahiv de..İmamı Şafii fıkhı hadis de..İmamı malik Dini ilim de..
İmamı Ahmed sünnet de..İmamı Buhari nakdi hadis de..
Cüneyd Tasavvuf da..İbrahim Ethem zühüd ve takva da..
Eşari ilmi kelam da..İbni Sina Felsefe de..
Bağdadi sürati Kıraat de..(T.Süyuti)
Hadimi:
İlimin Fevaidi ve fazileti olarak Üçbüyük rütbeden biridir.
“şehidellahü ennehu la ilahe illallahü hüve vel melaiketü ve ülül ilmi”
İmamı Razi derki;
İlim eşyanın enşereflisidir.Bu sebepten başkasına şeref ve üstünlük kazanılmıştır.
Hz.Adem de ilim sayesinde diğer varlıklara üstün kılınmıştır.”etecalü fiha” dediğinde..
“Feselü ehlezzikri inküntüm la talemun”..Cünkü alimler cehalet hastalığının tabibleridir.
Kim hastalığını tabiblerden saklarsa kendine hayinlik etmiş olur.
Hz.Ali efendimize sordular:Mal edinmek mi, ilim öğrenmöek mi daha hayırlıdır.?
Hz Ali buyurdu:
İlim daha hayırlıdır.İlim hakim dir..Mal ise mahkumdur..İlim bize sahib olur mala ise biz sahib oluruz.İlim sana hırs ve azim verir.Mal a biz haris ve düşgün oluruz.İlim çalınamaz,ama mal çalınır.
İlim harcandıktan sonra çoğalır,mal ise harcandıkca azalır.

İlim bir üstad dan öğrenilir.bu denenmiş bir doğrudur.İlim teallüm ile eld edilir..dendiği gibi.
İlim tahsili ve öğrenilmesi konusun da Birkaç ayet ve hadisi şerifler zikir edelim:
“ve men yutel hikmete fekad utiye hayran kesiran” “rabbi zidni ilmen””innema yahşalahe min ibadihilulema””inna ataynakel kevser”burada kevseri ilim olarak tefsir etmişler.”yerfaullahellezine amenu minkum vellezine ütüul ilme dercat”
İbni Abbas ra dan:
“lilulemai derecatun fevgal müminine tisa mietin dereceten,ma beye küllü dereceteyni
mesiretun hamsemiet amin” negüzel denmiştir,ilimden başka bir şeyle övünme...
zira ilim övünmeye layıktır.
Ayet:”Ya beni ademe kad enzelna aleykum libasen yuvari sevaatukum”buradaki elbise ayıplarımızı örten ilimdir.İlim ve mal ehertürlü ayıbı örter..Cehil ve fakirlik hertürlü ayıbımızı açar.
Vel hasıl ilim hertürlü fazilet ve şerefe bir vesiledir.Memlük derecesinden mülük melisine çıkarır.
İhya dan...
İlim şereflinin şerefini ziyadeleştirir.Ve kırallar meclisine yükseltir.Bunların hepsi dünyadaki faziletini anlatır ama ahiretdeki fazileti daha kalıcı ve daha hayırlıdır.
İlim Konuusndaki Hadisi şerifler:
“men seleke tarikan yebteği fihi ilme selekallhu bihi tarikan ilel cenneti ve ennal melaikete
le tezau ecnihateha riza en li talibil ilmi” alime yerdekiler ve gökdekiler istiğfar eder.Sudaki balıklar dahi onun affına istiğfar ederler.
Başka bir hadisi Şerif”el ülemau verestül enbiya “Başka bir hadisi Şerif”el ülemau verestül enbiya “”la tukaddimu beyne yedeyillahi ve rasülih” ayetin tefsirinde ehli tefsir enbiya varisi alimlerinde bu verasetden dolayı bu hakka sahibtir.Onlarında önlerine geçilmez.
İbni abbas ra..dan rivayet:”Men ca e ecelühü vehuve yetlubul ilme”İlim tahsilindeyken ölen
“legıyallaha velem yekun beynehu ve beyne nnebiyyine illa derecetennubuvveh”Beygamberler ile alimler arasında bir derec dışında aynı derecede Allah onları karşılar.Mukafatlandırır.
Zira alim hem kendisine hem de diğerlerine cehaletten kurtarmak ve dünya ahiretlerinin kurtulmasına hizmet eder.Böylelikle hem islam dininin işhya edilmesi ve ayakta kalmasına hizmet etmiş olur.Ümmetin uleması israil oğullarının peygamberleri gibidir..
Salebe ra den mervidirki:
“yegulullahu teala lil ulemail alimine yevmel kıyameti iza ka ade ala kursiyyihi”
Allahu teala alimler der ki:
“inni lem ecal ilmi fiykum illa ve ana uridu en eğfera lekum “
Osman ibni Affan ra dan mervidirki:kıyametde önce enbiya sonra ulema sonra şuheda sonra
Muaz ra da şöyle rivayet eder:
“tealleml ilme fe inne tealumehu lillahi teala haşyetun,ve talebuhu ibedetun,ve muzakeretuhu tesbihun vel mubahasatu anhu cihadun ve talimuhu limen la yalemuhu sadakatun”
Bu konuda rıvayetlerden dir ki:,
mevtu kabiletin eysera min mevti alimin,
mevtul alimi mevtul alemi,
alimin ölümüne yer ve gök ağlar.
Nasıl ağlamasınki,onlar ümmetin ziynetidir.
Yeryüzünün misbahlarıdır.Rasüllerin ümenasıdır.
Cehennem ateşinden azadlısıdır.
Onların yüzüne bakmak Allaha yakınlık bahşeder.
İlim meclisin de bir saat oturmak yüzbin rekat namaz kılmaktan daha hayırlıdır.
Bu sebepten variddirki:
Kun alimen ev muteallimen ev mustemian,ev muhıbben livahidin minhum
vela tekunil hamisete fetehlik”
Ya alim ya muteallim ya işiten(dinleyen),ya alim seven ve onlara yardim eden,sakın beşincisi olma helak olursun.
“Mectema kavmun fi mescidin min mesacidilllahi yetlune kitaballahi ve yetedaresunehu
beynehum illa nezelet aleyhimussekinetu ve ğaşiyehumurrahmetu ve haffet bihumulmelaiketu”Hz Ali buyurdu:
İlim daha hayırlıdır.İlim hakim dir..Mal ise mahkumdur..İlim bize sahib olur mala ise biz sahib oluruz.İlim sana hırs ve azim verir.Mal a biz haris ve düşgün oluruz.İlim çalınamaz,ama mal çalınır.
İlim harcandıktan sonra çoğalır,mal ise harcandıkca azalır.

İlim bir üstad dan öğrenilir.bu denenmiş bir doğrudur.İlim teallüm ile eld edilir..dendiği gibi.
İlim tahsili ve öğrenilmesi konusun da Birkaç ayet ve hadisi şerifler zikir edelim:
“ve men yutel hikmete fekad utiye hayran kesiran” “rabbi zidni ilmen””innema yahşalahe min ibadihilulema””inna ataynakel kevser”burada kevseri ilimve ilim adamları olarak tefsir etmişler.”yerfaullahellezine amenu minkum vellezine ütüul ilme dercat”

Rivayet odur ki:İlim müzakeresin de
bir saat oturmak yüzbin nafile ibadetden daha hayırlıdır.
Bu sebepten denirki:Kun alimen ev muteallimen ev mustemian
ev muhibben li vahidin minhum vela tekunilhamiseh fetehlik.
Başka bir hadisi şerif de:
Allahın mescidlerinden bir mescid de bir topluluk toplanır ve orada Allahın kitabını okurlar,aralarında ders edrlerse,Oraya sekinet iner ve onları rahmet kaplar.Onları melekler cevreler.
Cehaletin gabahatini ve ilmin faziletini anladınsa kendi nefsinden cehalet hastalığını izalet etmek için bir üstaz dan ilim öğrenmeye cehd eyle,çalış.İlmi hal öğrenmek her kadın ve erkeğe farzı ayındır.
Ve yine Kalb ahvalini bildiren ilimlerde farzı ayındır.
Tevekkul,riza,buchul,hased,riya gibi..bilgileri bilmeden zararından kacanamayız, ve faydalarından nasiblenemeyiz.” vemur ehleke bissalati vestabir aleyha” bu demektir.
Hadisi şerif “Kullukum ra in ve kullukum mesulun an raiyyetihi”
raiyyeti aaza dan da sorumluyuz.
“innessema vel fuade kullun ulaike kan anhu mesulan”
Bu ömürden de sorumluyuz.
Dört şeyden sorulmadan hiçbir ayak o gün ayakta duramaz..
1.Ömürünü neree geçirdin?
2.Cesedinle neler yaptın?
3.İlimle neler yaptın?
4.Maldan sorulur,nereden nasıl kazandın ve nereye nasıl harcadın?
Allahım hallerimizi tanzim eyle,fiillerimizi tahsin buyur.zel ve faskirlik eleminden bizi kurtar.Veba ve kazadan bizi koru..
nefsi emmare ve düşmanlarımızın şerrinden bizleri koru..
Ümuru din ve dünyamız da bize intizam nasibeyle.
Muradımızı hayırdan eyle..
Şerden ve ısyandan koru.Sıdık v eameli salih ile bizi kendine yakın eyle.Bizden sonrakilerini de salihlerden eyle..
Bizi ameli salih ile tamir eyle.
Hakayık ve dekayık olan gerçekler ile bize faydalı ve mearifi ilahiyye nasib eyle.arifler arasında meşhur olan marifet nuru ile bizlerin kalbini nurlandır.Nezi halinde iman nuru ile alimlerin bilgisiyle bizlerin ahir ömründe imanımızı koru.Amin