Bu Kitap , Sarf konusunu içeren Bina Kitabıdır.BismillahirrahmanirrrahimEy İlim Talibi! Sen bil ki tasrif, otuz beş babdır. Onlardan altısı sülasi mücerrediçindir.
1. Bab: Bu babın vezniFeale ,yef’uludur. Alameti,aynul fi’lin ,mazide meftuh, muzaride mezmumolmasıdır.Mevzunu , binası ve binası ile ilgili örnek cümleler tabloda gösterilmiştir.Örnek cümlelerin anlamları:Zeyd , Amr’a yardım etti.Zeyd , çıktı.
Müteaddi fiil: Failin (öznenin) yaptığı işin, mefulu bihe (nesneye ) geçtiği fiildir.Lazım fiil:Failin işinin mefulu bihe geçmediği, o işin failin kendi üzerinde kaldığı fiildir
2. Bab: Bu babın vezniFeale ,yef’ıludur. Alameti, aynul fi’lin ,mazide meftuh, muzaride meksur olmasıdır.Mevzunu , binası ve binası ile ilgili örnek cümleler tabloda gösterilmiştir.Örnek cümlelerin anlamları:Zeyd , Amr’i dövdü..Zeyd , oturdu.
3. Bab: Bu babın vezniFeale ,yef’aludur. Alameti, aynul fi’lin , mazide ve muzaride meftuholmasıdır.Mevzunu , binası ve binası ile ilgili örnek cümleler tabloda gösterilmiştir.Örnek cümlelerin anlamları:Zeyd , kapıyı açtı..Zeyd , gitti.
4. Bab: Bu babın vezniFeıle ,yef’aludur. Alameti, aynul fi’lin ,mazide meksur, muzaride meftuh olmasıdır.Mevzunu , binası ve binası ile ilgili örnek cümleler tabloda gösterilmiştir.Örnek cümlelerin anlamları:Zeyd , meseleyi bildi.Zeyd , korktu.
5. Bab: Bu babın vezniFeule ,yef’uludur. Alameti, aynul fi’lin ,mazide ve muzaride mezmumolmasıdır.Mevzunu , binası ve binası ile ilgili örnek cümleler tabloda gösterilmiştir.Örnek cümlelerin anlamları:Zeyd ,güzel oldu.
6. Bab: Bu babın vezniFeıle ,yef’ıludur. Alameti, aynul fi’lin ,mazide ve muzaride meksurolmasıdır.Mevzunu , binası ve binası ile ilgili örnek cümleler tabloda gösterilmiştir.Örnek cümlelerin anlamları:Zeyd , Amr’i faziletli zannetti.Zeyd , varis oldu.

Otuz beş babdan onikisi, sülasiüzerine ziyadeolanlara aittir. Bunlar üç çeşittir. Birinci çeşitte, sülasiüzerine tek bir harf ziyadeedilmiştir.
Bu daüç babdır.1. Bab: Bu bab,if’albabıdır. Alameti, mazisinin , evveline bir hemze ziyadesi ile dört harfli olmasıdır.Vezni, mevzunu, binası ve binası ile ilgili örnek cümleler tabloda gösterilmiştir.
Örnek cümlelerin anlamları:Zeyd , Amr’a ikram etti.Adam, sabahladı..
2. Bab: Bu bab , tef’ilbabıdır.Alameti, faul fi’lile aynul fi’larasına aynul fi’lcinsinden bir harf ziyadesi ile, mazisinin dört harfli olmasıdır.Vezni, mevzunu, binası ve binası ile ilgili örnek cümleler tabloda gösterilmiştir.Örnek cümlelerin anlamları:Kesret (çokluk) bazen fiilde olur.Zeyd , kabeyi çok tavaf etti..Kesret (çokluk) bazen failde olur.Çok deve öldüKesret (çokluk) bazen mefulde olur.
Zeyd, çok kapı kapattı.

3. Bab: Bu bab , if’’ilal babıdır.Alameti, evveline bir hemzeve sonuna da lamulfi’lcinsinden bir harfin ziyadesi ile,mazisinin beş harfli olmasıdır.Vezni, mevzunu, binası ve binası ile ilgili örnek cümleler tabloda gösterilmiştir.Örnek cümlelerin anlamları:Zeyd’de az bir kızarıklık olduğu zaman , Zeyd kızardıdenilir.Zeyd’de çok kızarıklık olduğu zaman , Zeyd çok kızardıdenilir.Bu örnekte lazım bir fiilinMubalağası sözkonusudur.Bu bina , ayrıca , renkler ve ayıplar için de gelmektedir.Zeyd kırmızılaştı.Zeyd tek gözlü oldu.
4. Bab: Bu bab , tefe’ul babıdır.
Alameti, evveline bir teve faul fi’lile aynul fi’larasına aynul fi’lcinsinden bir harf in ziyadesi ile, mazisinin beş harfli olmasıdır.Vezni, mevzunu, binası ve binası ile ilgili örnek cümleler tabloda gösterilmiştir.Örnek cümlelerin anlamları:İlmi , mesele mesele öğrendim.Tekellüf: Matlubu azar azar tahsil etmek ,bir şeyden sonra başka bir şey yaparak , zorluk çekerek matlubu elde etmektir.
5. Bab: Bu bab , tefa’ul babıdır.
Alameti, evveline bir teve faul fi’lile aynul fi’larasına bir elif harfiziyadesi ile, mazisinin beş harfli olmasıdır.Vezni, mevzunu, binası ve binası ile ilgili örnek cümleler tabloda gösterilmiştir.Örnek cümlelerin anlamları:Zeyd, Amr’dan uzaklaştı.Kavim, kavimle sulh etti, barıştı.Üçüncü çeşitte sülasi mücerredüzerine üç harf ziyade edilmiştir.
Bu da dört babdır.
1. Bab: Bu bab , istif’al babıdır.Alameti, evveline hemze, sin ,teharflerinin ziyadesi ile, mazisinin altı harfli olmasıdır.Vezni, mevzunu, binası ve binası ile ilgili örnek cümleler tabloda gösterilmiştir.Örnek cümlelerin anlamlarıZeyd , malı çıkardı.Çamur taşlaştı.Allah’tan (cc) bağışlanmamı istiyorum.
2. Bab: Bu bab , if’’ıal babıdır.Alameti, evveline bir hemzeve aynul fi’lile lamul fi’larasına aynul fi’lcinsinden bir başka harf ve bir vav harfinin ziyadesi ile,mazisinin altı harfli olmasıdır.Vezni, mevzunu, binası ve binası ile ilgili örnek cümleler tabloda gösterilmiştir.Örnek cümlelerin anlamlarıArz üzerinde az nebatat bittiği zaman , “Arz yeşillendi “ denilir.Arz üzerinde çok nebatat bittiği zaman , “Arz çok yeşillendi, yemyeşil oldu “ denilir.3. Bab: Bu bab , if’’ıvval babıdır.Alameti, evveline bir hemzeve aynul fi’lile lamul fi’larasına iki vav harfinin ziyadesi ile,mazisinin altı harfli olmasıdır.Vezni, mevzunu, binası ve binası ile ilgili örnek cümleler tabloda gösterilmiştir.Örnek cümlelerin anlamlarıDeveler az bir süratle yürüdüğü zaman “ Develer yürüdü” denilir.Develer süratli yürüdüğü zaman “ Develer çok hızlı yürüdü” denilir.
4.Bab: Bu bab , if’’ılal babıdır.Alameti, evveline bir hemzeve aynul fi’lile lamul fi’larasına iki bir elif,sonuna dalamul fi’lcinsinden bir başka harfin ziyadesi ile, mazisinin altı harfli olmasıdır.Vezni, mevzunu, binası ve binası ile ilgili örnekcümleler tabloda gösterilmiştir.Örnek cümlelerin anlamlarıZeyd’de az bir kızarıklık olunca, “ Zeyd , kızardı” denilir.Zeyd’de fazla kızarıklık olunca, “ Zeyd , çok kızardı” denilir.Zeyd’de çok fazla kızarıklık olunca, “ Zeyd , çok fazla kızardı, kıpkırmızı oldu” denilir.Otuz beş babın bir tanesi de rubai mücerrediçindir. O, tek bir babdır.Alameti, bütün harfleri asli olmak şartıyla mazisinin dört harfli olmasıdır.Vezni, mevzunu, binası ve binası ile ilgili örnek cümleler tabloda gösterilmiştir.