Haza Risaletün Fi Mana Nefsil Emr Ve Lüğatiha
Bismillahirrahmanirrahim
Badel hamdele vessalvele..
Nefsil emir büyük küçük herkesin ağzından eksik olmayan mürekkeb bir lafızdır.Ahkamı katı'a ve manaları ğamızdır.
Bu durum da Nefsül emir in manası nedemektir?
Haddi zatın da nefüşşey demektir.Bundan murad o şeyin binefsihi kendisidir.
Mesala ;Bir şey nefsül emr de mevcüd dediğiz de manası o şey haddi zatın da mevcüd demektir.Yani haddi zatında mevcüd demek,o şeyin mevcüduyeti itibari ve farazı bir mevcüd şey değil.Her türlü itibari ve farazi şeylerden uzak bir şekil de mevcüddur,demektir.Tecrid de böyle geçer.Nefsi emir zihni olan dan kevazib mulahaza imkanı için bir vecihle daha e'am dır.Beşinci kadınla evlilik gibi.Buna zihni hakiki denir.Medde-i iftirak Nefsil emr tarafından dır.Tasavvauru bari nefsil emir de mutahakkikdır, gibi.Lakin tasavvuri bari zihinde mümkin değildir.Zira tasavvuru zihniyye bir mahiyetdir.Her mahiyet ise Havadis dır.Allah ise havadis olmaktan münezzehdir.

Haza Risaletün Bazı tarifil Emsile Vennahiv ve Lüğatiha
Bismillahirrahmanirrahim
Badel hamdeleti vessalvele..
Mechul da, ula(birinci harf) mazmum,ahirinin ma kabli (sondan bir önceki harf)meksürdur.FEHUVE Naisrun daki fa takibiyye dir.Fahut fa fa-i tağri-iyye dir.Huve ise zamiri merfu-u munfasıldır.
Fiil ne demektir?
Fiil:Manası işlemek demektir.
Arapca da fiil;Hadesi zaman,faili muayyen,nisbeti fiilin hassasından olarak ezmine-i selasenin birisin de vaki olmakdır.
Ezmine-i Selase:
-mazi
-istikbal
-hal ,bu son ikisi muzaride bulunmaktadır.
Mazı fiilinin lüğat ve istilah manası var.
Lüğat da sabık,omuş bitmiş demektir.
İstilah da;İhbar zamınından önceki zamana delalet eder.
Malum Neye derler?
Heyetiyle şahsıyla muayyen bir nisbet olan şeye derler.
Kaide-i küliye:
Mazi tarifde vaki olursa,muzari manası verilir.Kendi manası verilmez.
Misal:Delle gibi.
Masdarın lüğat manası,devenin köçkü,sudur ettiği mevziye derler.
İstilah manası:Fiil üzerine cari hadesin ismidir.
Müzekker:Lüğat de ;Erracül gibi.
İstilah da;Failin fiili müzekker (erkek)olur.Sonunda tenis tası(alameti yada zamiri) bulunmaz.
Mufred:Ferdi vahidi muayyene ye derler.Yani tesniye(ikil) ve cemi değil demektir.Müfred ya müzekker yada müennes olur.
Ğaib ne demektir?
Ğaib:heyetiyle maddesiyle bilinmez ğayıb demektir.
Kad; mazıya dahil olursa muhakkak(kesin) manası verilir.
Kad;Muzariye dahil olursa,taglil(az kere) manası verilir.
Tenvin altı çeşittir.
1.T.Ğali..El muhtarigun gibi.Yazılışı nun ile dir.
2.T.Ivaz.Yevmeizin gibi.
3.T.Tenkir.Racülün ma gibi.
4.T.Temekkün.Racülün gibi.
5.T.Mugabele.Muslümatun gibi.
6.T.Terennum..Velekad esaban
İsmi Fail: Lüğat de,Nasirun,manası işleyici.
İstilah da,fiili müzarın malumundan müştak olan isimdir.
Lem Yensur;Fiili müzari cahdı mutlak,Lüğatda,cahdı inkara derler.
İstilah da;Nef-ül kelam fizzamanil mazi mutlakan sevaun istemerre ev lem testemir.Lem yensuru nun LEM harfi,hurufu cevazim dendir.Muzarin ahiri cezmeder.Mazının manasını müzaria nakil eylei.Ve dahi nefi eyledi.
LEMMA YENSUR;Fiili müzari cahdı mutlak.
Lüğat manası;İstimrar üzerine inkara derler.İstilah manası;Nefyül kelam fi zamanil mazi ilel hal Alel istiğrak.
İsim olanlar 11 dir.
İsmin hassa-i kesirinden bazıları,tenvin dahil olmasıdır.
Fiilin hassasından ise Tenvin kabül etmemesidir.
Fiil 13 dür buda iki kısımdır.
9 İhbari ve 4 'ü inşa'idir.
İhbari Olanlar: nasar yensuru lem yensur lemma yensur ma yensuru la yensuru len yensura liyensur ma ensarahu ve ensır bih.
İhbari iki kısımdır.
-müsbet.Nasara yensuru ma ensarahu ve ensır bih.
-menfi olan beş dir.Lem yensur, lemma yensur, ma yensuru, la yensuru, len yensura.
İnşai iki kısımdır:
-musbet;li yensur,unsur.
-menfi.La yensur,la tensur.
Nasara,maddesidir.Vezni,katele.Heyeti fetha olmak.madde ve heyeti ve vezin bir kelimede cem olması gerek.
Fiili müzari nefi hal:
MA YENSURU.Ma,nafiye dir.Lüğat manası,zamanı hal de ademe(yok olmak) derler.
İstilah da,selbül kelam fi zamanil hal.
Fiili müzari nefi istikbal;La yensuru.Lüğat manası,zamanı istikbal de ademe derler.İstilah manası,selbül kelam fi zamanil istikbal.
Fiili müzari tekidi nefi istikbal.
-len yensura.lüğat manası,zamanı istikbal de ademe derler.
İstilahda,selbül kelam fi zamanil istikbal tekiden.
Huruf-u nevasib dörtdür.
-En-Len-Key-izen
Masdar dahi dört kısımdır.
-mimsiz masdar.Nasran gibi.
-ta sız mimli masdar.Mansarun gibi.
-mimsiz talı masdar.İki kısımdır.Nasraten nısraten gibi.
Müsbet bir fiilin nesbetine derler.
Menfi:Bir fiilin nisbet edilememesine derler.
Emri Ğaib:LİYENSUR.
Lüğat manası;Faili ğaibden fiilini husulini taleb etmektir.
İstilah da;Huve siğatun yutlabu biha l fiilü anil failil ğaibi.
Nehi Ğaib;Layensur:
Lüğat manası faili ğaibden fiilin terkini taleb etmeye derler.
İstilahda;Terkül fiili anil failil ğaibi.Ğaib failin fiilinin terkini talebdir.
Emri Hazır;Unsur
Lüğat manası;Faili hazırdan fiilin husulunü taleb etmeyederler.
İstilah da;Huve ma yetlubu bihil fiilü anil failil haziri.Mütekellim "Ben Söyleyici,"muhatab "Sen deniliciye" denir.
Emir lüğat de nutukdur.İstilah için de istilah neye derler?
"Küllü kavmin yestamelu ma vudi'a leh."her kavim bir kelimeyi vaz ettiği mana da kullanır.
Tağyir neye derler? Bozmak ve yıkmak'a derler.
İlimin manası;üçtürlüdür.
-bilmek.
-okuyarak bilmek.
-bildikten sonra amel etmek.
Nehi Hazır:Latensur.
Lüğat manası;Faili hazırdan fiilin husulunu taleb etmeye derler.
İstilah manası;Huve siğatun yutlabu bihal fiilü anil failil haziri.Faili hazırın fiili taleb edilir.
İsmi zaman;Zamanı belirten isim.
Lüğat manası;mürürülelyl vennehar vessaat.Saat ve gece gündüzün mürurunu(geçişini) belirtir.
İstilah manası;Huve ismun muştakkun min "yefalu" lizzamani.
İsmi Mekan:MENSARUN
Lüğat manası;magarrul murur.Zamanın geçtiği yer dir.
İstilah manası:huve ismun muştakkun min "yefalu" lil mekan.
İsmi Alet;MİNSARUN,Lüğat de;Alet isim.
istilah da;ismun muştakkun min "yefulu" lil aleti ci'e bihi ilel ğayri.
Bina'i Nevi;NISRATEN,nevi isim.
Lüğat de hadesi vahidye derler.
İstilah manası;huvel masdarullezi guside bihil meratül vahide min meratil fiili.Fiilin merrasından bir defa ve bir merra gasd edilen bir masdar dır.
Bina'i merra;Lüğat manası hadesi müteaddide derler.
İstilah manası;huve masdarullezi yuradu bihil hal,elleti yekunu aleyhal fa'ilü.Failin bulunduğu durumu bildiren,murad edilen masdar dır.
İsmi Failin mubalağa vezinle birlikte tamamı, 11 vezni vardır.
ismi fail mubalağa vezin için asıl teşkil eder.bu sebepten birlikte sayıldı.
Bu Vezinler;alemetün,cehulün,sadikun,rivayetun,füru'atun,gufulun,
yegazun,midrarun,miksirun,lu'anetun yada lunetun.Bu konuda iki rivayet var.
İsmi Tasğir;Nusayrun.Lüğat manası;hakikat de bir şeyin hakirine denir.
İstilah da;huvellezi dumme evvelühü,ve futiha sanihi,ve ulhika taü-ssakine.Birinci ötre,ikincisi fetha ve sonuna tai- sakine ilhak olununandır.
İsmi Mensub;NASRİYYUN.
Lüğat manası;Bir şeyi nisbete derler.
İstilah manası;İsmun ülhika bi ahiri ya'ün müşeddedetün, meksüretun
ma kableha,alametün linnisbeti.Bu bir isimdir,ahirine şeddeli "ya",nisbete alamet olsun diye bir öncesi meksür olur.
Mubalağa ismi Fail:Nassarun.Lüğat manası;Mubalağa ile ediciye derler.
İstilah manası;yakvil fiilü bi siğatin mubalağatin.
İsmi Tafdil Ensaru.Lüğat Manası;Bir şeyi beyana derler.
İstilah da;ismun muştakkun min "yefalu"li tafdilil faili.
Fiili teaccub evvel,Ma ensarahu.ma-i mevsule gelir.Ferraiye göre ya-i istifhamiye ile gelir.Baılarına göre ya-i beyaniyye ile gelir.
Lüğat manası;Bir şey-i asiraye yahut infial-i nefse derler.
İstilah manası;ma vudia li inşai il fiilitteaccubil evveli vetteaccübissani.
Fiili teacübi evvel ve vessani için vazolunan bir fiildir.HMCK tarafından Tercüme tamam oldu.13.01.2016