YARIN REGAİB KANDİLİ!
Peygamberimiz (a.s.m) ın Ramazan ayından sonra en çok oruç tuttuğu ay Receb
ayıdır. Bu Receb ayında oruç tutmanın muazzam muhteşem sevabları var. Güzel
dinimiz için her gün, her an önemlidir ama bir yılın içinde öyle mübarek
günler ve geceler vardır ki bunların değerini bilmek her inananın görevi
olmalıdır. Özellikle üç mübarek ay olan Recep, Şaban ve Ramazan-ı Şerif ve
bu aylar içerisinde bulunan Regaib, Mirac, Berat ve Kadir geceleri ilâhî
feyiz ve bereketle bezenmiştir. Bu feyizli gecelerden ilki Regaib
Kandilidir. Bu yazımızda bu muhteşem günün anlamını, feyzini, gündüzünde ve
gecesinde yapılması gerekenlerine değineceğiz.
Regaib ‘in anlamıyla başlayalım isterseniz yazımıza: Regaib Nedir?
Regâib, arapça bir kelimedir ve “reğa-be” kökünden gelmektedir. “Reğa-be”,
kelime olarak, herhangi bir şeyi istemek, arzulamak, ona karşı meyletmek ve
onu elde etmek için çaba sarf etmek demektir. “Reğîb” kelimesi ise,
“reğabe”‘den türemiş olan bir isimdir ve kendisine rağbet edilen,
arzulanan, taleb edilen şey demektir. Müennesi, “reğîbe”dir. “Reğîbe”nin
çoğulu da “reğâib” dir. Kelime olarak “Regâib”in aslı budur.
Receb’in ilk cuma gecesine Regaib gecesi denir. Bu geceye Regaib gecesi
ismini melekler vermişlerdir. Her Cuma gecesi kıymetlidir. Bu iki kıymetli
gece bir araya gelince, daha kıymetli oluyor. Allahü teâlâ, bu gecede,
müminlere, ragibetler (ihsanlar, ikramlar) yapar. Bu geceye hürmet edenleri
affeder. Bu gece yapılan dua kabul olur, namaz, oruç, sadaka gibi
ibadetlere, sayısız sevaplar verilir. Regaib gecesini ibadetle geçirmeli,
kazası olan, hiç değilse bir günlük kaza namazı kılmalı! Kazası olmayan da
nafile namaz kılar, Kur’an-ı kerim okur, tesbih çeker, tövbe istiğfar eder.
Perşembe günü oruç tutup, gecesini de ihya etmek çok sevaptır. Receb ayında
oruç tutmak faziletlidir.
Peygamberimiz (a.s.m)’ ın Ramazan ayından sonra en çok oruç tuttuğu ay
Receb ayıdır. Bu Receb ayında oruç tutmanın muazzam, muhteşem sevabları
var.
Bir de bu ayda sevablar kulların defterlerinin sevab hanelerine, bol bol
dökülmesi dolayısıyla da recebül esabb denmiştir. Yâni, sevabların bol bol,
şarı şarıl, gürül gürül döküldüğü ay demek… Sabbe, Arapçada dökmek demek…
Nehrin de böyle dağlardan çağlayarak şaldur şuldur akıp da döküldüğü yere
münsab derler; o da aynı kökten… Receb-ül esabb; Allah’ın rahmetinin cûşa
gelip, ikram ü ihsanâtının şarıl şarıl, güldür güldür kullara geldiği ay
demektir.
Arifler ve din alimleri kitaplarında yazmışlar ki, bu ay ekim, ekme, ziraat
ayıdır. Sevaplı işler, oruç tutmak, tevbe etmek vs. güzel şeyler yapılır.
Bir mahsulün ekilmesi gibi ziraat, ekim ayıdır. Şa’ban bakım ayıdır.
Ramazan biçim ayıdır, yâni mahsulün alındığı aydır demişler. Demek ki Receb
ayı, bizi Ramazan ayına hazırlayan bir mevsimin ilk adımı olmuş oluyor.
Onun için, “Receb ayı tevbe ayıdır.” demişler. Yâni kul ne yapacak?.. “Yâ
Rabbi! Ben anlayamamışım, hatâ etmişim, bilememişim, suçluyum, kusurluyum;
beni affet…” diyerek hatâsını itiraf edip, hatâsından dönerek, Cenâb-ı
Hakk’ın yoluna girecek.
Şa’ban ayı ibadetlere devam etme ayıdır. Ramazan da mükâfatlarını alma
ayıdır. Böyle çeşitli kelimelerle bu ayların birbirleriyle irtibatlı olduğu
beyan edilmiştir.
Regaib ile ilgili ayet-i Kerimeler:
Regâib kelimesi Kur’an’da geçmemektedir. Ancak “reğabe”den türemiş olan
çeşitli kelimeler, Kur’ân’da sekiz yerde geçmekte ve “reğabe”nin ifâde
ettiği mana için kullanılmaktadır .
Ayrıca, “Şüphesiz Allah’ın gökleri ve yeri yarattığı günkü yazısına göre
ayların sayısı on ikidir. Bunlardan dördü haram aylardır. İşte bu, Allah’ın
dosdoğru kanunudur. Öyleyse o aylarda kendinize zulmetmeyin.” (Tevbe
Suresi, 36) Hz. Peygamber’in ( a.s.m ) ( aşağıda hadisler bölümünde
bulunan) bir hadisinde, ayet-i kerimede işaret buyurulan haram ayların,
Zilkade, Zilhicce, Muharrem ve Recep ayları olduğu vurgulanmaktadır: “
Receb Ayı ve Regaib Gecesi ile İlgili Hadis-i Şerifler:
• Allahü teâlâ, Receb ayında oruç tutanları mağfiret eder. (Gunye)
• Receb-i şerifin bir gün başında, bir gün ortasında ve bir gün de sonunda
oruç tutana, Receb’in hepsini tutmuş gibi sevap verilir. (Miftah-ül-cenne)
• Ramazan ayı dışında Allah rızası için bir gün oruç tutan, iyi bir yarış
atının bir asırda alacağı mesafe kadar Cehennemden uzaklaşır.(EbuYala)
• Şu beş gecede yapılan duâ geri çevrilmez. Regaib gecesi, Şabanın 15.
gecesi, Cuma, Ramazan bayramı ve Kurban bayramı gecesi.(İbn-iAsâkir)
• “Receb-i Şerîf’in birinci gününde oruç tutmak üç senelik, ikinci günü
oruçlu olmak iki senelik ve yine üçüncü günü oruçlu bulunmak bir senelik
küçük günahlara kefaret olur. Bunlardan sonra her günü bir aylık küçük
günahların af ve mağfiretine vesile olur.” buyuruyorlar. (Camiu-s sağir)
• İbn-i Abbas -radiyallahu anh- Hazretleri: “Resulullah -sallallahu aleyhi
ve sellem- Recep ayında bazen o kadar çok oruç tutardı ki, biz O’nu hiç
iftar etmeyecek zannederdik. Bazen de o kadar çok iftar ederdi ki, biz O’nu
hiç oruç tutmayacak zannederdik.” buyurmuştur. (Müslim)
• Muhakkak zaman, Allah’ın yarattığı günkü şekliyle akıp gitmektedir. Yıl
on iki aydır. Bunlardan dördü haram aylardır. Ve üçü ard arda gelmektedir.
Zilkade, Zilhicce, Muharrem bir de Cemaziye’l-âhirle Şaban ayları arasında
gelen Mudar kabilesinin ayı Recep ayıdır.” (Buhârî, Tefsir, Sure, 8,9)
• “Recep ayı Allah’ın ayı, Şaban benim ayım, Ramazan da ümmetimin ayıdır.”
(Aclûnî, Keşfu’l-Hafâ, 1/423)
• Yine mübarek üç aylardan ilki olan Receb ayının önemi ve değeri hakkında
Enes b. Malik ( r.a. )’dan şöyle rivayet edilir: Receb ayı girdiğinde Hz.
Peygamber şöyle derdi: “Allahım! Recep ve Şaban’ı bize mübarek kıl ve bizi
Ramazan’a ulaştır.” (Ahmed b. Hanbel, Müsned, 1/259)
• Receb’in ilk cuma gecesini ihya edene, Allahü teâlâ, kabir azabı yapmaz.
Duâlarını kabul eder. Yalnız, 7 kimsenin duasını kabul etmez: Faizci,
Müslümanları aşağı gören, ana babasına eziyet eden, Müslüman olan ve dinin
emirlerine uyan kocasını dinlemeyen kadın, çalgıcı, livata ve zina eden,
beş vakit namazı kılmayan. (Bu günahlardan vazgeçmedikçe, duaları kabul
olmaz.)
• Receb büyük bir aydır. Allah bu ayda hasenatı kat kat eder. Receb ayında
bir gün oruç tutana, bir yıl oruç tutmuş gibi sevaba kavuşur. 7 gün oruç
tutana, Cehennem kapıları kapanır. 8 gün oruç tutana Cennetin 8 kapısı
açılır. On gün oruç tutana, Allah istediğini verir. 15 gün oruç tutana, bir
münadi, “Geçmiş günahların affoldu” der. Receb ayında Allahü teâlâ Nuh
aleyhisselamı gemiye bindirdi ve o da, Receb ayını oruçlu geçirdi.
Yanındakilere de oruç tutmalarını emretti. (Taberânî)
• Kim Receb ayında, takva üzere bir gün oruç tutarsa, oruç tutulan günler
dile gelip “Ya Rabbi onu mağfiret et” derler. (Ebû Muhammed)
• Hz. Aişe ( r.a ) validemiz, “Resûlullah, pazartesi ve perşembe günleri
oruç tutmaya çok önem verirdi.” buyuruyor. Çünkü Hadis-i Şerifte, “Ameller
Allahü teâlâya pazartesi ve perşembe günleri arz edilir. Ben de amelimin
oruçlu iken arz edilmesini istiyorum.” buyururdu. (Tirmizî)
• Receb ayında yapılan dua kabul edilir, günahlar affedilir. Bu ayda günah
işleyenin cezası da kat kat olur. Hz. Hüseyin ( r.a) anlatır:
“Kâbe’yi tavaf ederken, yanık sesle Allahü teâlâya dua eden bir kimsenin
sesini işittik. Babam bunu çağırmamı emretti. Güzel yüzlü, temiz bir
kimseydi. Ancak sağ tarafı felç olmuş, kurumuş, hareketsiz idi. Ona, “Sen
kimsin, durumun ne böyle?” dedim. O kimse dedi ki:
“Adım Menazil… Ben çalgı çalmak, şarkı söylemekle şöhret salmış,
Arabistan’ın ünlülerinden bir gençtim. Hep nefsin arzuları peşinde koştum.
Receb ve Şaban aylarında bile, bu günahlara devam ederdim. Salih babam,
beni bu günahlardan kurtarmaya çalıştı. Bana, “Allahü Teâlânın azabı
şiddetlidir, bir anda kahredebilir. Kötü arkadaşlardan vazgeç, bu kötü
işleri bırak! Melekler ve bu aylar senden şikâyet ediyorlar” dedi. Nasihate
hiç tahammülüm yoktu. Babamın üzerine yürüyüp, döverek susturdum. Üzüntülü
ve kırık kalble, “Bu aylarda oruç tutup, geceleri ibadet ediyorum.
Beytullah’a gidip şerrinden korunmak için, Allahü teâlâdan yardım
dileyeceğim” dedi. Bir hafta oruç tutup, Kâbe’ye giderek, “Ey Rabbim,
mazlumların âhını yerde bırakmazsın. Bu ayda, bu mübarek yerlerde yapılan
duaları red etmezsin. Hakkımı oğlumdan al, onu felç et!” diye dua etti.
Henüz duası bitmeden sağ tarafım felç oldu. Beni gören, “Baba bedduasına
uğramış kişi” derdi.”
Hz. Hüseyin, “Baban bu hâline ne dedi?” buyurdu. O genç, “Babamdan özür
diledim. Onun da babalık şefkati galip gelerek beni bağışladı. Beddua
ettiği yerde, bu sefer şifa bulmam için hayır dua etmek üzere deve ile
gelirken, devenin ürkmesi ile babam düşüp öldü. Şimdi çaresizim.” diyor.
Hz. Ali bu felçli gence dua ediyor, Receb’de yaptığı bu dua bereketiyle de
Hak teâlâ ona şifa ihsan ediyor.
Mübarek Kandil Gecelerini Nasıl Değerlendirmeliyiz?
1.Kur’an-ı Kerim okumak en şerefli görev olacaktır elbet,
2.Peygamberimiz ( a.s.m)’den mervi duaları okuyalım.
3.Aile bireyleriyle birlikte günün mana ve ehemmiyeti hakkında sohbet
ederek,
4.Allah rızası için namaz kılarak,
5.Hayatımızın geçmiş günleri ve yılları hakkında muhasebe yaparak,
6.Günahlarımızın bağışlanması için Allah’tan af dileyerek,
7.Sevgili Peygamberimize bol bol salât ve selâm okuyarak,
8.Dünya ve ahirete ait dileklerimiz için dua ederek,
9.Hastaları, yaşlıları ziyaret ederek; yoksulları, öksüz ve yetimleri
sevindirerek,
10.Eş, dost ve yakınlarımızla tebrikleşerek,
11.Dargın ve küskünleri barıştırarak, değerlendirebiliriz.
Regaib Gecesi Namazı Nasıl Kılınır?
Regâib Gecesi Namazı: Bu geceyi ibâdetle geçirmenin sevabı pek çoktur. Bu
gecede kılınacak namaz 12 rek’attir. Bu namazın kılınışı şöyledir:
Her rek’atta fatihadan sonra üç kadir suresi ile 12 adette ihlas suresi
okunur. Her iki rek’atta bir selam verilerek 12 rek’at tamamlanır. On
ikinci rek’at kılınıp selam verildikten sonra yerinden kalkmadan yetmiş
kere “ Allahumme salli ala Muhammedinin nebiyyil ummiyyi ve ala alihi”
denilir. Sonra secdeye varılır. Secdede yetmiş kere “ subbuhun kuddusun
Rabb-ul melaiketi verruhi” denir.
Sonra secdeden kalkılarak ettahiyyatta oturulur. Ve yetmiş kere “Rabbiğfir
ve erham ve tecavez ta’lemü” dedikten sonra tekrar secde edilir. Secdede
yetmiş kere “ subbuhun kuddusun Rabb-ul melaiketi verruhi” dedikten sonra,
isteklerimizi alemlerin Rabbine arz edilir. ( İhya ulumuddin, Bedir
yayınları, 1974, c:1, s:555)
Regâib namazını cemaatle kılmak bid’attir. Zaten terâvihten başka hiçbir
nâfile namaz cemaatle kılınmaz…
Kandillerde, Kandil Gecelerinde Neler Yapmalıyız?
Üç aylar olarak nitelendirilen Recep, Şaban ve Ramazan aylarının, kalplerin
ve gönüllerin manevi doyum mevsimi olduğunu ifade eden Bardakoğlu, bu aylar
”Müslümanlar olarak Hakk’ın rahmet, bereket ve mağfiretine olan
iştiyakımızı zirve noktaya taşıyıp huzur iklimine doğru seyahat ettiğimiz
müstesna zaman dilimleridir” dedi.
Bu ayların dini hayata canlılık kattığına, imani değerlerin ve ahlaki
erdemlerin artmasına, yardımlaşma ve dayanışma bilincinin çoğalma-sına,
inananların hayır ve iyilikte birbirleriyle yarışmasına vesile olduğuna
dikkati çeken Bardakoğlu, mesajında şu görüşlere yer verdi:
”Bu özel aylar ve bu ayların içinde barındırdığı mübarek gün ve geceler,
bizlere, hızla geçen zamanın değerini idrak etmenin, durup düşünmenin,
hayatın yoğun koşuşturması ve temposu içinde kendimize dönüp, gönül alemine
nazar kılmanın ve içe doğru bir yolculuk yapmanın imkanlarını sunar. Ayrıca
Yüce Allah’a gönülden yalvararak, günahlarla kirlenmeye yüz tutmuş
gönüllerimizi tövbeyle arındırma, kendimizi bulma ve bilme, nefsin sonu
gelmez arzu ve ihtiraslarına dur deme ve onlardan uzaklaşma imkanını
bahşeder.
Vahyin nüzulünün 1400. yılını idrak ettiğimiz bu yılda, üç aylar ve bu
aylarda bulunan mübarek geceleri fırsat bilerek, Yüce Rabbimizin çağlar
üstü evrensel mesajını anlama, O;nun anlam ve hikmetiyle buluşma ve
hayatımıza tatbik etme adına, her zaman olduğu gibi gayretli olmak
durumundayız. Çünkü manevi ve ahlaki değerlerin yozlaştırıldığı, aile
değerlerinin ve toplumun ortak bağlarının yok olmaya yüz tutarcasına
zayıflatıldığı, dünyanın sanal ve geçici meşgalelerinin ve sonu gelmez
heveslerinin bütün hayatımızı ve geleceğimizi ipotek altına aldığı
günümüzde, Yüce Mevlamızın En’am suresinde ‘Bu (Kur’an) da bizim
indirdiğimiz bereket kaynağı bir kitaptır. Artık ona uyun ve Allah’a karşı
gelmekten sakının ki size merhamet edilsin’ buyurduğu üzere, Rabbimizin
rahmet yüklü mesajı Kur’an-ı Kerim’i daha iyi anlamaya, bunun için de onun
değerlerini yaşamaya, yaşatmaya ve bu çerçevede Sevgili Peygamberimiz’in
(s.a.s.) örnek hayatını ve ahlakını da rehber edinmeye ihtiyacımız
büyüktür.”
BU GECE NELER YAPMALI
Regaib Kandili’nin anlamı ve önemi nedir? Regaib Kandili’nde neler
yapılmalı, bu mübarek gece nasıl değerlendirilmeli? Kelime olarak regâib,
“çokça rağbet edilen, nefis, kıymetli, değerli, ihsan” mânâlarına gelen
Ragibe kelimesinin çoğuludur. Buna göre Regaip Gecesi denilince: “Çok lütuf
ve ihsanla dolu, kıymeti ve değeri büyük, çok iyi değerlendirilmesi gereken
gece” mânâsı anlaşılır. Bu gece Allah lütuflarını sağanak sağanak yağdırır.
Bu geceyi ibadetle ihya etmenin sevabı pek çoktur. Diğer zamanlarda okunan
her Kur’ân harfi için on sevap verilirse, Recep ayında yüzleri geçmekte,
Regâib kandilinde ise daha da artmaktadır. Kaza ve nafile namazların sevabı
ise diğer gecelere oranla kat kat fazladır. Regâib kandilinde yapılacak
ibadetlerden birisi de duadır. Peygamberimiz (sas), bir hadîslerinde bu
gecede yapılacak duaların Allah katından geri çevrilmeyeceğini
bildirmişlerdir.
Bütün kandil gecelerinde yapılabilecek ve yapılması gereken önemli bir
takım afv ü mağfirete nail olma, ecr ü sevap kazanma, manevî terakki
kaydetme, bela ve musibetlerden kurtulma ve rıza–i İlâhiye ulaşma
vesileleri vardır ki, bunlardan bazılarını maddeler hâlinde kısaca ve toplu
olarak yeniden hatırlamakta yarar var:
1.Kur’ân–ı Kerim okunmalı; okuyanlar dinlenmeli; uygun mekânlarda Kur’ân
ziyafetleri verilmeli; Kelamullah’a olan sevgi, saygı ve bağlılık duyguları
yenilenmeli, kuvvetlendirilmeli.
2.Peygamber Efendimiz (sas)’e salât ü selâmlar getirilmeli; O’nun şefaatini
ümit edip, ümmetinden olma şuuru tazelenmeli.
3.Kaza, nafile namazlar kılınmalı; varsa o geceye ait nakledilen namazlar,
onlar da ayrıca kılınabilir; kandil gecesi, özü itibariyle ibadet ve
ibadette ihsan şuuruyla ihya edilmeli.Regaib gecesi namazı zayif riva-yete
dayanır.Bu nedenle alimlerin çoğu muteber saymamışlardır.
4.Tefekkürde bulunulmalı; “Ben kimim, nereden geldim, nereye gidiyorum,
Allah’ın benden istekleri nelerdir” gibi konular başta olmak üzere hayatî
meselelerde derin düşüncelere girmeli.
5.Geçmişin muhasebe ve murakabesi yapılmalı; ve şimdinin ve geleceğin plân
ve programı çizilmeli.
6.Günahlara samimi olarak tevbe ve istiğfar edilmeli; idrak edilen geceyi
son fırsat bilerek nedamet ve inabede bulunulmalı.
7.Bol bol zikir, evrad ü ezkarda bulunulmalı.
8.Mü’minlerle helalleşilmeli; onlarla irtibatımız cihetinden rızaları
alınmalı.
9.Küs ve dargın olanlar barıştırılmalı; gönüller alınmalı; kederli yüzler
güldürülmeli.
10.Kişi kendine ve diğer Mü’min kardeşlerine hattâ isim zikrederek dualar
etmeli.
11.Üzerimizde hakları olanlar aranıp sorulmalı; vefa ve kadirşinaslık
ahlâkı yerine getirilmeli.
12.Yoksul, kimsesiz, öksüz, yetim, hasta, sakat, yaşlı olanlar ziyaret
edilip, sevgi, şefkat, hürmet, hediye ve sadakalarla mutlu edilmeli.
13.O gece ile ilgili âyetler, hadîsler ve bunların yorumları ilgili
kitaplar-dan ferden veya cemaaten okunmalı.
14.Dini toplantılar, paneller ve sohbetler düzenlenmeli; va’z ü nasihat
dinlenmeli;
15.Kandil gecesinin akşam, yatsı ve sabah namazları cemaatle ve camilerde
kılınmalı.
16.Sahabe, ulema ve evliya türbeleri ziyaret edilmeli; hoşnutlukları
alınmalı; ve manevî iklimlerinde vesilelikleriyle Hakk’a niyazda
bulunulmalı.
17.Vefat etmiş yakınlarımızın, dostlarımızın ve büyüklerimizin kabirleri
ziyaret edilmeli; iman kardeşliğine ait sadakati yerine getirilmeli.
18.Hayattaki manevî büyüklerimizin, anne ve babamızın, dostlarımızın ve
diğer yakınlarımızın kandilleri bizzat giderek veya telefon, faks yahut
e–mail çekerek tebrik edilmeli; duaları istenmeli.
19.Bu kandil gecelerinin gündüzlerinde mümkün olduğunca oruç tutulmalı.