HUTBENİN TÜRKÇE OKUNMASI Ve R.Börekcinin ilk Hutbesi Ve Mükaddimesi

Hutbe, başta cuma ve bayram namazları olmak üzere insanları dinî konularda aydınlatmak ve onlara dinî mesajlar vermek amacıyla yapılan etkileyici konuşmaya denir. Hutbe okuyana ise hatîb ismi verilir. Hz. Peygamberin Medine’ye hicretinden sonra başlayan hutbe, günümüze kadar devam eden dinî bir uygulamadır.
Cumhuriyet öncesi ilk Türkçe hutbe, 22 Kasım 1922 tarihinde İstanbul Fatih Camii’nde Kırşehir Milletvekili Müfit Kurutluoğlu tarafından okunmuştur. Bu hutbede Allah’a övgü, Peygambere de dua kısımları hariç hepsi Türkçe okunmuştur. Mustafa Kemal, 7 Şubat 1923 tarihinde Balıkesir Zağnos Paşa Camii’nde Türkçe bir hutbe okumuştur. Hutbesini bitirip, minberden indikten sonra kendisine hutbe hakkında soru soranlara şu cevabı vermiştir:
Efendiler! Hutbe demek, halka hitap etmek, söz söylemektir. Hutbenin anlamı budur. Hutbe denildiği zaman bundan birtakım kavram ve anlamlar çıkarılmamalıdır. Hz. Peygamber yaşadığı yıllarda hutbeyi kendisi okurdu. Gerek Peygamber Efendimiz, gerekse Hulafa-i Raşidin (4 Halife) hutbelerini okuyacak olursak görürsünüz ki, söylenenler o günün sorunlarıdır. O günün askeri, siyasî, idari, toplumsal konularıdır… (Mustafa Kemal ve Din Adamları, sh. 94.)

21 Şubat 1925 tarihinde de TBMM’de Diyânet İşleri Başkanlığı bütçesi görüşülürken, hutbelerin Türkçe okunması konusunda konuşmalar yapılmıştır. 1927 yılında hutbelerin Türkçe okunması emrini M. Rıfat Börekçizâde vermiş, 1932 yılından itibaren de Türkiye’de tüm camilerde hutbeler Türkçe okutulmuştur. (BCA, 22/2/1925, Dosya: 6534 Fon Kodu: 30..10.0.0 Yer No: 7.41..31, Diyânet İşleri Başkanlığı'nca müsabaka yoluyla bir Türkçe hutbe Mecmuası hazırlatılması ve bu Türkçe hutbelerin okunmasının mecburi tutulmasına dair Çankırı mebusları Talat ve Ziya'nın önergeleri; BCA, 15/12/1928, Fon Kodu: 51..0.0.0 Yer No: 2.7..21, Türkçe Hutbeler adlı kitapların ücretinin biran önce gönderilmesi; BCA, 10/1/1929, Fon Kodu: 51..0.0.0 Yer No: 2.14..28, Yeni Türkçe Hutbeler adlı kitabı almak üzere Söğüt Müftülüğüne gönderilen hatiplere verilen ilmu haberler. )
Hutbe Örneklerinden Rumi.1927 .
Şubat in da tab olunmuştur.Osmanlica dan Tercume eden MCk Mehmet Kurban…Terceme tarihi:07.08.2021

1.Hutbe:
Konusu:Calişan mükafatini görür.
Konuya Ayet:
“Ve enleyse lil insni illa ma sea“..ve fatihayi serif..
Ey Cemat!
Bütün alemleri,görülen ve görülmeyeni,bilinen bilinmeyen her şeyi.Her çeşit yaratıkları yaradan yalınız cenabı Allahc.c dır..
Allahu teala hz.leri bizleri topraktan,sonra bir damla su dan Insan haline getirmiş,akil vermiş,fikir vermiş,kudret ve irade vermiş;
Göz kulak,el ayak gibi sayısız nimetler ihsan etmiştir.
Bu nimetleri iyilere de vermiş,kötülere de:Kendisine iman edenlere de vermis etmeyenlere de!
Bu nimetleri verirken hic birini ayird etmemis.Lakin bilmis olunuz ki ;
Akil ,irade ve ihtiyar shibi olarak yarattigfi insanlara sonraki Nimetleri bir değildir.Onlara vereceği nimetleri sayi ve ameli
kanuna rabt edip bağlamıştır.Dünya da calışan kazanır.Ve calıştıgının mukafatını bulur.
Çalışmayanlar da tembelliğinin cezasini muhakkak görür.Bunun icin dir ki Allahu teala hz.ahirette verecegi nimetleri
de herkesin sa'yi ve ameline göre verecektir.
Kullarine iradelerini sırf ettikleri imanı kamile,amali haseneye de bulunanlar hiret de Allhi nimetlerine kavuşacaklar,mukafatini da göreceklerdir.
Ameli salihası olmayanlra ahiret de nimet de yoktur.
Cemati Muslimin!
Mademki her şeyi yaradan,terbiye eden ,kemale erdiren,ve ölduren yaliniz cenabi Allah dir.Madem ki ruzi cezanin,hesab gününün yegane sahibide O dur;
Ve ahiret de herkes dünya daki ameline göre mükafat görecek,mucazat olacaktir.Öyleyse Hamd ve sükür yaliniz Allah'a dır.
Bizi sayisiz nimetlere gark eden Allhimiz'a daima hamd ve sükür etmek,daima ibadet ve taat de bulunmak ve hic bir zaman onun emirleri haricine cikmamak vazifemizdir.Hilafina hareket nankörlüktür.Hem de dünya ve ahiret de çok ağır cezayı mustelzimdir.Halikımıza karşı kulluğumuzu böyle gösterecegiz.
Dünya ve ahiret selameti icin yapin dediklerini yapacaz.Sunu da bilmeliyiz ki bir mumin yaliniz Allh'a kulluk eder.
Yaliniz Allahin dan yardim ister.Başkasina kulluk etmez. Taslar dan,agaclardan meded ummamak,onlar yüz göz sürmek
en büyük şirktir.Bunu böylece kalbinize yerleştiriniz.Ve daima cenabi Hakka şu yolda dua ediniz.
Ya Rabbi bizlere doğru yolu ,nimetine eren,gazabin ugramayan,azip sapmamis olanlarin yolunu hidayet et, göster.
Azup sapmiş olanların gittikleri yola sapmkta olanların, gittikleri yola sapmaktan bizleri muhafaza buyur.
Cemati muslimin !
Her namaz da okuduğumuz Faatihayi şerife işte bize bu hakikatları ,bu söylediklerimi talim buyurmaktadır.Ve bunları daima bizlere hatirlatmaktadır.Amin…


2.Hutbe
Konusu:
Vatan Mudafasi
Salevat Ayet...
Kale Rasülüllah
"Veeiddu lehum mestedatum min kuvvetin ela innel kuvvete innerremye .. ela innel kuvvete erremyu..ela innel kuvvete erremyu".
CCemati Müslimin!

Cenabi Hak Kurani kerimin de ve şimdi okudğum ayeti kerime de
buyururuyor ki ,düsmnlarınıza karşı yettiği kadar kuvvet
hazirlayiniz.!Bu ayeti kerime biz muslümanlara daima hazir bulunmak lüzumunu ihtar ediyor.
Memleketin,istiklalin ,şeref ve namusun nasıl muhafaza edileceğini gösteriyor.
Mülkü muhafaza içun düşmana karşu kuvvet hazırlayın ,hem de yalınız düşmanlığı açik olanları degil,aciktan dost görünüp de içden içe düsman olanları da hesaba katın.
Bunlarin hepsini korkutacak ,hepsini sindirecek ,hepsinin gözlerini yıldırcak kuvvet hazırlayın diyor.
Öyle ise bu uğur da var kudret ve varkuvvetimizi sarfetmek üzerimize farzdır.
Bu husus da nekadar çalışır ve emek verirsek o nisbette mükafti görürüz.Emeklerimiz katiyen zayi olmaz.
Ey Ihvani DIN!
Dikkat ediniz ki,cenabı Hak bir tarafdan "kuvvet"hazırlayın diye
bize kati bir emir veriyor.;diğer taraftan o hazirlanacak
kuvvetin ne olduğunu tayin etmiyor.Onu bize bırakiyor.
hazirlanacak Kuvvet nedir!
Kılınc mi,kalkan mı,ok,mu,Tahtel bahir(Deniz Altı) mi,Tayyare mi,zerheli mi,serabnal mı,bunun ne olduğunu söylemiyor.
Bu keuvvetin derecesini,mikdarini ve nasil olacağını takatın musaidesine,zamanın iktizasina hücumundan korkulan düşmanların
haline bırakıyor.Ve bununla düsman ne çeşit kuvvet hazirliyorsa
,zamanın son sistem harb kuvvetleri ne ise,düsman ne ile korkudulacaksa siz de bütün takatınızı sarf edup o kuvvetini hazirlayın diyor.
Işte Allah kelamı böyle olur.Böyle mucize böyle manaları olur.
Allahu teala hz. leri biliyor ki:
Her zamanın harb aleti bir değildir.
Onun için mutlak,düşmanı korkutacak kuvvet hazirlayın,
buyurmuştur.
Peygamber s.a.w efendimize buradaki kuvvetden sormuşlar:
Ya Rasülüllah demişler,Allh C.c kuvvet hazırlayın diyor;Kuvvet den maksad nedir?
Efendmimiz üc defa buyurmuşlar:
Kuvvet atmaktir..kuvvet atmktir.kuvvet atmktır.
manayı atmak..iste onu da zamanin iktizasina bırakmişlar.
Her zamana göre bir silah var.Kuvvet o silahı kullanmakatır.
Öyle ise ,Ey cemat müslimin!
Dinimizi,memleketimizi ,istiklalimizi,şeref ve namusumuzu muhafiz icin her zamn kuvvetli bulunma mecburuz.
Gücümüz,kudretimiz yettiği kadar son derece çalişmak vazifemiz dir.
Düşmanın ne çeşit kuvveti varsa,zamanın muharebeleri neyi icab ediyorsa onları haırlamk bunun içun her fedakarlığı
göze almak üzerimize farzdır.
Bize yakın ve uzak milletler neye ehemmiyet veriyorlarsa
,biz de onlara biz de onlara ehemmiyet vereceğiz.
Vatan mudafisi için ne çeşit silah hazirliyorlarsa, onları biz de hazırlaycağız.
Topa topla,tayyreye tayyre ile karşı duracağız.
Kitabımız,peygamberimiz bu yolda emir ediyor.zamana göre düşmanları yenebilecek mülkü düşman hucumundan mahfuz bulunduracak kuvveti hazirlayin,diyor.
Hülasa:
Düsmanlara icabın da haddini bildirecek kuvvet ne ise onu sabit
bir azim ile elde etmeye çalışmak ve bu uğur da hiç bilmemek,hem de düşman dan ziyade sebat göstermek lazımdır.
Baska suret de ne dünyada rahat yüzü görürüz,nede ahiretde salah buluruz.