Firaset,sezme ve ileri görüslülük demektir.Bir kimsenin dis görünüsünden onun ahlak ve karakterini tahmin etmek firaset ilmine girer.Bu is daha cok tecrübeye dayanir.Genis anlamda firaset ise,duyu organlariylave akilla ulasilmayan,fakat sezgi gücüyle hissedilip anlasilan bilgi mertebesidir.Bu ise herkese nasib olmayan ve sebebi bilinmeden ilham seklinde hatira gelen bir durumdur.Sadik rüyalar ve yorumlari da bu bölümden sayilir.Insan bedeninde dis görünüse göre kisinin ahval ve ahlaki hakkinda olusan kanaat ve firaset,aslinda kesin ilim degil,tahmini ve zanna dayali bilgidir.Bu da kisilerin akil,idrak ve anlayis gücüne göre farkli seviyede olur.Bazi kimseler bazisiyla birkac dakikalik sohbet ve gözlem sonunda o sahsin karakterini isabetle tahmin edebilirler.Ancak bu hususta her sahis ayni degildir.Kimi insanlarin teshis edilmesi hayli gec ve güc olabilir.
Daha ziyade tecrübe ve müsahadeye dayanan,insanin dis görünüsüne göre huyunu ve suyunu tahmin ve tespit eden eserler eskiden beri yazilagelmistir.Ibrahim Hakki Erzurumi,Marifetname adli kitabinda bu bahse ayirdigi birkac manzumesinde carpici bilgiler verir.Bu bilgilerin büyük cogunlugu hayati tecrübelerle dogru cikmaktadir.Su da unutulmamali ki hos olmadigi bilinen huy ve davranislar,terbiye ve iradeyle düzeltilip islah edilebilir.Ibrahim Hakki hazretlerinin ifadesiyle:´´Kim ki saci saridir/Kibr-ü gazab karidir.´´Bir baska edipte söyle söylemis:´´Suretin siretine sahiddir/Baska sahid aramak zaiddir.´´
Imam Safii hazretleri firasetten cokca nasiblenmis bir alim olarak bilinir.Bir gün Imam Muhammed´le birlikteyken bir adam görmüsler.Imam Muhammed demis ki:´´Su adam bir marangozdur.´´Imam Safii:´´O bir demircidir´´demis.Sonra adama sanatinin ne oldugunu sormuslar.Adam da :´´Önce demirciydim,simdi ise marangozum .´´demis.Böylece ikisinin de firaseti isabetli olmus.Abbasi halifelerinden Mehdi-Billah,gördügü bir rüyayi unuttugu icin tasali olarak sabahlamis.Tahmin ve tabirde uzman olan Huveylid isimli kimseye bu halini bildirmis.O adam da :´´Sen rüyanda bir daga cikmissin´´demis.Mehdi hayretle:´´Vay sihirbaz,dogru söyledin!´´deyince Huveylid :´´Ben sihirbaz degilim.Sen konusurken elini basina sürdün.Oradan rüyada bir dag basina ciktigini tahmin ettim.´´demistir.
Bülugu´l Ereb,3/215-220;Ibrahim Hakki,Marifetname(Istanbul 1330),s.211-13