BESMELENİN FAZİLETİ 2

“Mektup Süleymandandır, Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyladır”. (Neml:30)
Muhterem Müslümanlar!
Bu günkü sohbetimizde Besmelenin faziletinden bahsetmek istiyorum. Her
zaman okuduğumuz besmele hangi manalara gelmekte ve okuyanlara ne imkanlar
hazırlamaktadır. Besmele okuyanlar ile okumayanlar arasında kazanç ve zarar
bakımından hangi farklar vardır.? Bunları yer yer izah etmeye çalışacağım.
Sohbetimin başında okuduğum Ayet-i kerimenin bir evveli ile iki sonraki
ayetlerle toplu olarak bir kere daha mealini sunalım.
Sebe melikesi; “Ey ileri gelenler ! bana, merhamet eden, merhametli olan
Allah’ın adıyla başlayın ve sakın bana karşı baş kaldırmayın ve teslim
olarak gelin diyen Süleyman’dan gönderilen önemli bir mektup bırakıldı.Ey
ileri gelenler ! vereceğim emir hakkında bana fikrimizi söyleyin, siz benim
yanımda bulunmadıkça, bir iş hakkında kesin bir hüküm vermem,” dedi
(Neml:29-32)
İslam’da gerek dünya ve gerekse Ahiretle ilgili olsun her önemli ve meşru
işe Besmele ile başlamak tavsiye edilmiştir. Sevgili Peygamberimiz (s.a.v)
bir hadis-i şeriflerinde şöyle buyurmuştur.
“Bismillahirrahmanirrahim ile başlayan her iş bereketsiz ve güdüktür.”
Hz.Peygamber (s.a.v) bir çok iş münasebetiyle BESMELE çektiği hadis
kitaplarında mevcuttur. Ayrıca belli ibadetlerde ve hayvan kesiminde
besmele çekmenin gerekli olduğu da bilinmektedir. Bizler de O’nun sünneti
gereğince her işe başlarken BESMELE çekeriz. Bunun yararına inanırız.
Abdest alırken, gusle başlarken, namaza başlarken, giyinirken, yerken, su
içerken, hayırlı bir işe başlarken hep besmele çekeriz.
Bir Müslüman herhangi bir işe başlamadan önce besmele çekmekle, “Nefsim
veya başka bir varlık adına değil, Allah adına, O’nun rızası için ve O’nun
izniyle başlıyorum” demek ister. O’nun rahman ve
rahim isimlerinin tecelli etmesini beklediğini, böylece hem dünya hem de
Ahiret saadeti dilediğini, giriştiği işe güç yetirebilmesi için gerekli
olan kudretin yüce Allah tarafından ihsan edilmesini temenni ettiğini ve
kendisinin devamlı olarak O’nun yardımına muhtaç olduğunu bildirmiş,
böylece ezeli kudretin yardımını celbetmiş olur.
Aziz Cemaat !
Kur’anı Kerim’de Tevbe suresi dışındaki bütün surelerin başında BESMELE
bulunmaktadır. Yapacakları bütün işlerden önce besmeleyi okuyan Müslümanlar
da böylece Kur’anın bu yönteminin takip etmektedirler. Cahiliyye döneminden
kalma adetlerine bağlı olan İslam dışı gruplar da bir iş yapmadan önce
kendi ilahlarının ve putlarının isimlerini anarak onlardan yardım
isterlerdi.
Yüce Allah da Müslümanları uyarırcasına Kur’an surelerine BESMELE ile
başlayarak onların yapacakları işlere BESMELE ile başlamalarını ve böylece
putperestlere muhalefet etmelerini istemektedirler. Zaten Kur’anı kerim
putperestlere edindikleri ilahların kendilerine fayda veya zarar
veremeyeceğini ifade ederek bu yolu takip edenleri kınamaktadır.
Bu hususta Yüce Allah (c.c) şöyle buyurmaktadır; “Kafirler O’nu bırakıp,
hiçbir şey yaratamayan, bilakis kendileri yaratılmış olan, bizzat
kendilerine bile ne zarar ne de fayda verebilen, öldürmeye,hayat vermeye ve
ölüleri yeniden diriltip kabirden çıkarmaya güçleri yetmeyen ilahlar
edindiler” (Furkan:3)
Yapacağı işe BESMELE ile başlayan Müslüman işini daha başlangıçta sağlam
tutmuş olur. Böylece o kişi her şeye gücü yeten Yüce Allah’tan işini
kolaylaştırıp sonucunun da faydalı ve bereketli olmasını dilemektedir. Hz.
Peygamber (s.a.v) bu meyanda şöyle buyurmaktadır. “Besmele ile başlanmayan
bütün işler yarım kalmıştır” bu hadisi Şeriften de anlaşılacağı gibi
Hz.Peygamber, işlerine besmele ile başlamayanların işlerinin kemale
eremeyeceğini ifade etmektedir. Bu hadisten Yüce Allah (cc)’ın besmele ile
işe başlayanlara yardım edeceği müjdesini de çıkarabiliriz.Ancak besmeleyi
okuyan kişi bunu sadece bir söz olarak okumamalıdır. Bir Müslüman yapacağı
her işten önce okuduğu besmele ile Yüce Allah’ın adına iş yapacağına dair
söz vermektedir. Bu sözüne o işin başlangıcından sonuna kadar uymalıdır.
Allah adına yaptığını hiç unutmamalıdır....
Sevgili Peygamberimiz (s.a.v) bir başka hadis-i şerifte şöyle
buyurmaktadır: “Her kitabın anahtarı Bismillahirrahmanirrahim’dir “ böylece
Cenabı Hakkın adıyla yapılan her iş, yazılan her kitap O’nun razı olacağı
bir konumda gerçekleşeceği için bütün varlıklara fayda verecektir.
Hz.Peygamber Efendimiz (s.a.v) Müslümanlardan her zaman besmeleyi
okumalarını istemiş ve bunun çok mükafatlı bir iş olduğunu da şu hadisinde
dile getirmiştir. “Her kim Bismillahirrrahmanirrahim’i okursa besmelenin
her bir harfi için o kişiye dört bin sevap yazılır. Yine okuyan kişinin
dört bin hatası affedilir ve o kişinin derecesi dört bin defa yükseltilir.”
Hz. Peygamber (s.a.v) bir başka hadisi şeriflerinde besmele hakkında soru
soran Osman bin Affana şöyle cevap vermiştir;
“O Allah’ın isimlerinden bir isimdir.Onunla Allahın büyük ismi arasındaki
uzaklık gözün içindeki beyazlık ve siyahlık arasındaki mesafe kadardır”
Yine sevgili Peygamberimiz (s.a.v) başka bir hadisi şeriflerinde besmelenin
kendisine ve Hz.Süleyman’a vahyedilip diğer Peygamberlere vahyedilmemiş
olmasının Cenabı Hakktan kendilerine özel bir ikram olduğunu şu ifadelerle
dile getirmiştir.“Bana bir ayet indirildi ki bu ayet
Bismillahirrahmanirrahim olup benim ve Süleyman bin Davud’un dışında hiçbir
nebiye indirilmemiştir.”
Besmele insanları istenmeyen şeylere karşı koruyan bir kalkan gibidir.
Besmelenin bu koruyucu vasfı Hz.Peygamber (s.a.v) in şu hadisi şerifinde de
ifade edildiği gibi ahirette de geçerlidir. “Her kim cehennemdeki ondokuz
zebaniden korunmak istiyorsa BİSMİLAHİRRAHMANİRRAHİM’i okusun “ Besmele,
okuyan kişiye barış ve esenlik sağlar, onun için bir güvenlik ortamı
oluşturur. Bu konuyla ilgili olarak İbn-i Abbas (r.a) şöyle bir olay
anlatmaktadır.
Bir gün Hz.Ali’ye Tevbe suresinin başında niçin besmelenin olmadığını
sordum. Kendisi bana şöyle cevap verdi.”Besmele’de güvenlik vardır, halbuki
Tevbe suresinde savaş emirleri vardır.”
Hz. Ali yine bir başka sözünde besmele ile ilgili olarak şöyle demekte¬dir
“Besmele her isteyen kişiye şifadır.”
Hz. Ali yine bir başka sözünde besmele ile ilgili olarak şöyle demekte¬dir:
“BesmeIe bütün sürelerin tacıdır.”
Sohbetimizin buraya kadar olan kısmında besmelenin faziletinden kısaca
bahsettim, bu konuyu sohbetimizin ilerideki dakikalarında an¬latmaya devam
edeceğim. Besmelenin faziletini Yüce Allah’ın Rahman ve Rahim sıfatlarını
gör¬düğümüzde daha iyi anlamış olacağız. Şimdi besmeleyi Kur’an-ı
Kerim’deki konumu itibariyle inceleyelim.
Kur’an-ı Kerimde Besmele:
Dersimizin başında da ifade ettiğimiz gibi besmele-i Kur’an-ı Kerimde Tevbe
süresi dışındaki bütün sürelerin başında yer almaktadır. Bunun yanında
Besmele Neml Süresi’nde de bir Ayet-i Kerime içerisinde şöyle geçmektedir.
“O Süleyman’dan (geliyor) ve Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla
(başlamakta)dır.” Bu ayette görüldüğü gibi besmelenin başında: ibaresi yer
almaktadır. Bu durum ise besmelenin başlı başına bir ayet olmasını
engellemektedir.Besmelenin Kur’an’dan bir ayet mi, yoksa bütün surelerden
bir ayet mi olup olmadığı hususlarını sohbetimiz daha sonraki bölümlerinde
ele alacağız. Biz şimdi besmelenin Hz. Peygamber (s.a.v) tara¬fından nasıl
ele alındığını ve Hz. Peygamberin besmele hakkındaki uygulamalarının ne
olduğunu kısaca temas edeceğiz;
Hz. Peygamber ve Besmele:
Hz. Muhammed (s.a.v)’in Besmele Hususundaki Görüşü ve Uygulamaları
Şöyledir: Hz. Peygamberin besmele hakkındaki uygulamalarının yani, onunla
Kur’an-ı Kerimi okumaya başlaması, ve aynı şekilde Müslümanlarında Kur’an
okumaya besmele ile başlamalarını emretmesi husu¬sunda farklı rivayetler
vardır. Başka bir ifade ile Hz. Peygamberin uygula¬masında besmelenin bir
ayet mi, yoksa sadece Fatiha süresinin başında bir Ayet mi olup olmaması
hususu bu konuda gelen çeşitli ,rivayetler sebebiyle ihtilaflıdır.
Mesele İmam-ı Şafiye göre;
1-Her sürenin başından bir ayettir.
2-İmam-ı Malik ve Evzaine göre her sürenin başından bir ayet değildir.
3-Ahmet İbn-i Hanbel ve hanefi kavline göre ise bir ayeti fezzedir, yani
müstakil bir Ayettir, başka surelerden değildir görüşündedirler.
Hz. Osmanın istinsah ettirdiği ve bütün sahabelerin kabul ve tasdik
eyle-diği ana mushafların hepsinde bütün sürelerin başında Besmele
yazılıdır. Bu besmelenin Kur’an’dan olduğuna en kati delildir. Zira Ashab-ı
Kiram, Kur’an-ı Kur’andan olmayan her şeyden tecrid ediyorlardı. Mushafın
iki yan kapakları arasına Kur’an’dan olmayan hiçbir şey yazmıyorlardı.
Kitabullah’ı muhafaza etmek ve kendilerinden sonra gelenlerin şüpheye
düşerek Kur’andan olmayanı Kur’andan zannetmelerine meydan vermemek için
son derece ihtiyatlı ve şiddetli hareket ediyorlardı. Mushafın deffeteyni
yani, iki taraftaki kapakları arasında onlar Kur’andandır, diye hüküm
ediyorlardı. Kur’andan olmayan bir şeyi asla yazmıyorlardı, hafta
sü¬relerin adları ile ayetIerin sayısını bile yazmamışlardı. Mushaf-ı
Osmanda bunlar yazılı değildir. Sonraları bunlar kuşe içinde yazılmaya
başlanmıştır.
Eş-Şa’bi ve el-A’meş şöyle bir rivayette bulunmaktadırlar “Allah’ın Rasulü
önceleri yazışmalarında (Bismikellahümme) Ey Allahım senin isminle
başlarım, ibaresini yazdırıyordu.Daha sonra (Bismillah) Allahın adıyla
başlarım ibaresinin yazılmasını emretti ve öylece yazıldı. Ancak
(İsra:110.) ayetinde Cenabı Hak; “De ki: İster Allah diye çağırın, ister
Rahman diye çağırın, hangisi ile çağırırsanız nihayet en güzel isimler
Onundur....” ayeti nazil olunca, bu sefer (Bismillahirrahman) “Rahman olan
Allah’ın adıyla” şek¬linde yazılmasını emretti. Daha sonra Nemi süresinin
30. ayeti nazil olunca da, besmelenin bugün okuduğumuz şekliyle yazılmasını
emretti.
Asıl itibarıyla Hz. Peygamber (sav) besmelenin okunması hususunu geniş bir
yelpaze de tutmuştur.Mesela: Fatiha süresinin okunduğu zaman besmelenin de
okunmasını Hz. Peygamber (sav) şu ifadeleriyle dile getir-miştir:
“Fatihayı okudunuz zaman besmeleyi de okuyunuz. Çünkü 0 Ümmü’l-Kitabdır,
Ümmü’l -Kur’andır. Seb’uI-Mesanidi”
Görüldüğü gibi Hz. Peygamber (sav) besmelenin faziletini sürekli olarak
ifade ederek onun her vesile ile okunmasını müslümanlara emretmektedir.
Besmeledeki Allahu Telanın isimlerinden;er-Rahman lafzı hayrı başkasına
ulaştırmak anlamına gelir. Ve Allah’tan başkası için bu isim kullanılmaz.Bu
dünyadaki kafir ve mümin ayırımı yapmadan herkese nimet veren demektir.
Yani bu dünyada bütün canlıları rızık verilmesi, inkarcılara bile rızık
verilmesi, her canlının birbirine acıması, Cenabı Hakkın bu Rahman
sıfatının bir tecellisidir. Dünyada herkes bu nimetten faydalanır.
Bir de er-Rahim sıfatı vardır. Er-Rahim ise Cenabı Hakkın ahirette sadece
müminlere nimet vereceği ve rahmetinin sadece onlara mahsus olacağını ifade
etmektedir.
İbn-i Mübarek (r.a) bu iki isimle ilgili olarak şöyle demiştir. “Rahman;
istenildiği zaman nimet veren demektir. Rahim ise; istendiği, dua edildiği
zaman gazab edendir. Yani yüce Allah istemeyen, dua etmeyen kuluna gazap
eder. O ister ki kulu istesin, dua etsin, halini Allah’a arzetsin de yüce
Allah da kuluna ikramda ve ihsanda bulunsun, hatalarını bağışlasın,
günahlarını affetsin.
Bir hadisi kudside Cenabı Hak şöyle buyuruyor:“Kim bana da etmezse, ona
gazab ederim”
Muhterem Müslümanlar !
Besmele içeriği ile Cenab-ı Hakkın insanlara bir rahmetidir, bundan dolayı
besmele bütün varlıklar için bir sığınak gibidir. Allahın rahmeti
olmaksızın hiçbir varlığın dünyada yaşaması mümkün değildir. O bu sıfaları
ile bu dünyada yarattığı bütün varlıklara nimet vereceğini vaad ediyor.
Bir müslüman yapacağı işe başlamadan önce besmeleyi okurken bir gerçeği
peşinen kabul etmiştir ki, o da eğer kendisi birşeyi elde etmek için
çalışırsa ancak o zaman hedefine ulaşabilecektir. Aynı zamanda bu kişi
besmeleyi okumakla yapacağı işte Cenab-ı Hakkın rızasını gözeteceğine dair
yine Ona söz vermektedir. Nasıl ki bir hakim hukukun adına iş ya-parsa
besmeleyi okuyan kişi de Cenab-ı Hakkın adına iş yapmaktadır. Artık bu
müslüman yapacağı her işte Allah’ın rızasını gözetecek, şartlar ne olursa
olsun doğruluktan ayrılmayacaktır. Çünkü besmele ile işe başlayan kişi
Allah’a O’nun adına iş yapmaya söz verirken Kur’anın bütün emirle¬rine de
uyarak iş yapacağına söz vermiş olmaktadır.
Eğer bir müslüman Allah’ın adına iş yapmaya niyet etmiş, bu niyetini de
besmeleyi okuyarak pratiğe dökmüşse o insan artık yapacağı işlerde ta¬kip
edeceği sistemi ve yolu Kur’an-ı Kerim’den ve Hz. Muhammed (s.a.v)in
sünnetinden almak zorundadır Çünkü besmele bir andlaşmaya imza koy-mak,
taraf olmak ve söz vermektir Besmeleyi okumak bundan dolayı çok ciddi bir
iştir. Bir müslüman besmeleyi okuyarak işine başlamışsa çok büyük bir
sorumluluğu üzerine almış demektir. Zaten Kur’an-ı Kerime uygun bir metod
takib eden ve Hz. Muhammed (s.a.v)’in ümmeti olmaya söz veren bir kişinin
besmelesiz bir işe başlaması ve onun içeriğine bağlı kalmadan iş yapması
düşünülemez. Yaptığı işin Allah’ın rızasına uygun olması için azami gayret
gösterecektir. Çünkü bu kişi daha başlangıçta besmeleyi okumakla bu gibi
şeyleri yap¬maya söz vermiştir. Tabiatıyla sözünde durmakta müslümanın en
bariz özelliklerinden birisidir. Müslüman mutlaka sözünde duran kimsedir!..
Muhterem mü’minler! Besmele üzerinde ne kadar konuşulsa azdır. Mü’minin
hayatının her safhasında besmele vardır ve olmalıdır. Yatağa ya¬tarken
besmele, kalkarken, besmele, elbiseyi giyerken besmele, çıkarırken besmele,
abdest almaya başlarken besmele, yemek yerken besmele, su içerken besmele,
otururken besmele, kalkarken besmele, evden çıkarken besmele, eve girerken
besmele, dükkanın kapısını açarken besmele, tezga¬hın başına geçerken
besmele, memur masasına otururken besmele, yazı yazarken besmele, okurken
besmele! Hep işlerine besmele ile başlaması lazımdır.
Bir hadis-i şerifte sevgili Peygamberimiz (sav) şöyle buyurmuştur: Ömer
ibn-i Ebü-Seleme (r.a)dan: Rasül-i Ekrem (sav): “Bismillah de sağ elinIe ve
önünden ye.”
Başka bir hadis-i şerifte ise şöyle buyurmaktadır: Aişe (ra) den Rasül-i
Ekrem (sav): “Yemek yediğiniz zaman Allah’ın adını yadediniz. Eğer yemeğin
evvelinde Besmeleyi unutursanız evveli için de sonu için de “Bismillah
deyin”
Yine başka bir hadisi Şerifte Sevgili Peygamberimiz şöyle buyurmak- tadır:
“Herhangi bir hayırlı işe eğer besmele ile başlanmazsa o iş ebter olur.”