"Elhamdulillah"
Hamd ve tazim ile Allahı medhederim,demektir.
Kurtubiye göre;Hamd,mükemmel bir şekil de Allahı övmektir.Başındaki "el"takısı hamd'in her türü demek olur.
Şükür bir nimet karşılığın da yapıldığı halde Hamd, ister nimet olsun ister olmasın hamd edilir.Mesela yiğitlik ve ilim de methedilir.
Hamd fiili ve sözlü ve kalb ile de yapılır ise de şükür manasına gelirse daha şümüllü olur.
Taberiye göre Hamd ile şükür aynı manayadır der.Zira hamd bir kimseden bir iyilik görülmeden de,onun vasıfları sebebiyle yapılır.
Şükür de iyilik yapan ,yaptığı iyilikten dolayı sena edilir.der.
Kurtubinin bu sözleri de hamdin şükürden daha kapsamlı olduğunu göstermektedir.

"Rabbil Alemine"Alemlerin rabbi..
Rab kelimesi lüğatte terbiye ve birini eğitme manasına dır.Kök olarak terbiye kökünden türetilmişdir.
Rab maliki(sahibi),düzeltici,efendi, itaat olunan gibi bir den çok manası olan bir kelimedir.
Develerin Rabbi denilince Develerin eğitmeni ve sahibi demekdir.
Bu sebeb den bu işle uğraşanlara Rabbaniyun denir.Rab kelimesi sadece Allah için izafetsiz de kulanılır.
Rab kelimesi mabud manasına da kullanıldığından dinen bu nalmaın dışında bazen bilincsiz kullanılması yasaklanmıştır.
Buhari de geçen bir haidisi şerif de Rasülüllah a.s "Siz den biriniz bir diğerine rab demeyip,efendim deyiniz.
Bu konuda S.Yusuf 41 de:"Ey zindan arkadaşlarım!(Rüyalarınıza gelince,biriniz efendinize (rabbine)şarab içirecek.."
buyururulmaktadır.
El Alemin:Bir cins isim olan alem kelimesinin çoğuludur.
Alem müfredi ve çoğulu arasın da mana itibarıyla fark yokdur.
Alem kelimesi;ilim kökünden türedi bir kelimedir.Bir diğer görüşe göre alamet kökünden türemiştir.
Ebussuud efendiye göre:Alem hatem ve ğalib gibi etgen isimi cins dir.Buna göre yaratıcıyı gösteren bir alemdir.
Baı arap alimlerine göre Yaratıcıyı gösteren bütün varlıklara denir.
Mütefekkirlere göre yer de ve gökte ve kainat da bulunan bütün varlıklar demektir.
İbni Abbasa göre:Alemin den kasıd,insan ve cin ve şeytan alemidir.
Ferrai ve Ebu Ubeyde ye göre:
Akıl sahibi olan varlıklara alemin denir.Bunlar İnsan vecin ,şeytan ve melekler dir.
Diğer bazı alimler, akıl sahibi olsun olmasın bütün varlıklara alem denir.

"Errahmanirrahim"Rahman ve rahim esması kök itibarıyla rahmet kökündendir.
Rahman kafir ve müminleri de içine alan çok rahmet demektir.Rahman Falan veznin de dir.
Rahim ise fail vezninde,hairetde yalınız müminlere olan rahmet demektir.
Rahman isimi yalınız cenabı hakka mahsusdur.Rahman tek başına bir insana isim olarak verilemez.
Rahim ise peyğamberlere de kullanılır.
Tevbe 128:"o müminleri cidden esirgeyicidir.Bağışlayıcıdır."
İsra 101"Senden önce gönderdiğimiz peyğamberlerimize sor:Biz Rahmandan başka tapılacakilahlar yapmışmıyız."
"Yevmuddin"
Din günü,hesab günü ve ceza ve mükafat günü anlamlarına gelir.Aynı zaman da bütün varlıkların gerçek sahibinin kim olduğunu
bilip "limenil mülkul yevm"bugün mülkün gerçek sahibi kimdir?,sorusuna."lillahil vahidil gahhar"vahid ve kahhar olan allahın dır
cevabının verildiği ve verileceği gündür.
Ceza günü manasına da gelir:Rasülüllah a.s hadisi şeriflerin de"İstediğini yap,yaptığın gibi cezalandırılırsın"
Arap lisanın da Din ceza ve mkafat anlamına dır.Saffat 53"Hakikaten biz mi cezalanmış olacağız"


"Maliki yevmiddin"Diin günü ve Hesab gününün maliki..
"limenil mülkul yevm"sorusuna"lillahil vahidil gahhar"ayetinde cevap verildiği gibi bütün varlıklar sorguya cekileceği gün ün sahibi.
Kendi mülkünde istediği gibi tasarruf da bulunacak.
Bu konuda Rasülüllah a.s "istediğin yap,Yaptığın gibi cezalandırılacaksın,buyurmuştur.
Arap lisanın da Din,hesab ve ceza manalarına ve din günü ve ceza günü manasına gelir.
Saffet 53;..hakikaten biz mi cezalanmış olacağız.denilmiştir.Deyyan kelimesi din kökünden geldiği gibi Deyn de aynı kökden gelir.
Deyn borçlu olduğunu bilmektir..Herkes kimden ne aldı ise borcunu ödeyecek ve hesaba çekileceği gün demek olur.

"İyyakenabudu"yalınız sana ibadet ederiz.Kul olmak kendisini Allah'ın emrine ve hükmüne rıza üzre olmak demektir.
Zemahşeriye göre ibadet tevazu ve zilletin en zirvesidir.Arap dilin de sağlam kumaşa,"Sevbun zü abedetin" der.
Bu sebepten Allah için yapılan her şey ibadetdir. Burada ancak sana kulluk ederiz ifadesin de Tevhidin tefsiri vardır.
Zaten Euzu besmele ve fatiha ayeti hepsi Tvehidin tefsiri mahiyetine sahibidir.

"Ve iyyakenestein"Yalınız senden yardım isteriz..İstiane avn yardım istemek demektir.İbni Abbas r.a dan yapılan bir hrivayet de
Efendimis as."Dilediğin her şeyi Allah dan iste."buyurulmuştur.

"İhdinassıratal müstekim"Sıratı müstakime bizi hideyete erdir.
Hidayet;Doğruya kalvuzluk ve iletmek demektir.Ayeti Kerimede(Fussılet 17)"Semuda gelince Biz onlara doğru yolu gösterdik.Ama onlar körlüğü hidayete tercih ettiler
buyurulmuştur.
Hidayet irşad ve imanın kalbde yerleşmesi anlamına da gelir.
Ayet:"Hakikaten sen her sevdiğini hidayete erdiremessin.Fakat Allah dır ki kimi dilerse ona hidayet verir.Ve o hidayete erecekleri daha iyi bilir.Kasas 56:
Şura 52 de"Şüphesiz ki sen iman ve kitab sayesinde herhalde doğru yola hidayete erdirirsin,kılavuzluk yaparsın."
Burada klavuz ve rehber ve irşad manalarına gelir.

"Sıratallezine enamte aleyhim "Nimetini üzerlerine bolca verdikleriyin yoluna bizi hidayete erdir.
Sırat köprü ve yol manasına dır.Kurtubiye göre sırat yol manasına dır.
Araplar sırat kelimesini doğru söz ve yol manasına kullanır.Bu süredeki sırat ise islam dini anlamında kullanılmıştır.
Mustakim, eğri büğrü olmayan demektir.Enam 153 de"Şüphesiz ki,emrettiğim gibi bu yol benim dosdoğru yolumdur.O halde ona uyun."
"Enamte aleyhim"Kendilerine nimet verdikleriyin..Müfessirlerin çoğu ve ibni Abbas a.s nimet verilenler ,Peyğamber ,sıddıklar,ve şehidler,salihler dir.
Nisa 69 da:"Kim Allah cc ya ve Peyğambere itaat edrse işte onlar,Allah c.c ın kendilerine nimetler verdiği peyğamberlerle ,sıdıklara,şehidlerle,
salihlerle beraberlerdir.Onlar ne iyi arkadaşdır.


"Ğayril mağdubi aleyhim veladdallin"Gazabına uğramışların yoluna değil.Dalaletde olanların değil..amin
Burada ğazaba uğrayanların kine değil..ifades hususi anlamda yahudiler umumi anlamda ise bütün bir ğazaba uğrayan lanetli topluluklar murad edilmiş olur.
Bakara 61 ve Maide 60, dea ğazaba uğrayanların yahudiler olduğu anlamışlmaktadır.
Eddalin:sapıklar doğruluk ve istikametden ayırılmak demektir.Maide 77 de doğru yoldan ayrılmış,heva ve heveslerine uymuş kavimlere uymayın..diye hiristiyanlar
kasıd edilmiştir.
Fahreddin Razi amellerin de fücur işleyen herkes ,sapkınlardan murad itikadın da yanlışlık olan herkes diye tefsir etmiştir.
Alusi ise bu görüşü rededer.Bu iki ifadeden maksad yahudi ve hiristiyanlar dır ,der.
AMİN:Yapılan duaya katılmak ve kabül etmek anlamında bir dua dır.
Kuran dan olmadığı konusun da alimler arasın da icma vardır.
Alusiye göre fatihadan sonra Amin demek sünnetdir.
Zira Ebu Meysiret şu hadisi şerifi nakletmektedir:
Cebrail as. rasülüllah efendimize fatihayı okudu..Veladdallin e gelin ce "Cebrail a.s amin de dedi..
Peyğamber efendimiz de amin dedi..
Amin kelimesi hem fail hemde faail veznin de kullanılır.
Hem isim hemde fiil olarak kullanılır.Amin diyen kullarını bağışla demek gibi..