Şeytan ayetleri

Salman Rüşdi'nin kitabı için Şeytan Ayetleri (roman) maddesine bakınız.
Şeytan ayetleri, İslam peygamberi Muhammed tarafından önce vahiy olarak açıklanıp, sonradan Şeytan tarafından söyletildiği gerekçesiyle geri çekildiği (Kuran'dan çıkarıldığı) iddia edilen birkaç Kur'an ayeti. Bu ayetlerle ilgili rivayetler El-Waqidi, İbn Sa'd, Ebu Cafer Taberi ve İbni İshak'ın eserlerinde yer almıştır.
Şeytan ayetleri ilk kez İskoç tarihçi William Muir tarafından 1858 yılında kullanılmış bir kavramdır.[1]

Rivayetler
Olayı nakleden pek çok farklı kaynak vardır. Bu kaynaklar olayı bazı detay farklılıkları ile naklederler.[2] Bütün bu farklı rivayetler en sonda tek bir ortak ravi olan Muhammad ibn Ka'b'a dayanır. Özetle Muhammed'in Mekke'de akraba ve komşularını müslüman yapmak için çaba harcadığını ve onlara Necm Suresinden ayetler okurken şeytanın araya girip 19 ve 20. ayetlerden sonra kendisine şunları söylettiği rivayet edilir:
19 Lât ve Uzza'ya/ 20 ve diğer üçüncüsü Menat'a ne dersiniz?
21 bunlar şefaatleri umulan yüce turnalardır.

Lât, Uzza ve Menat Mekkelilerin taptıkları putlar idi. Şeytan tarafından eklendiği söylenen "bunlar şefaatleri umulan yüce turnalardır." ayetinde geçen "turna" kelimesi Arapça "gharāniq" diye geçer ve bu "put, varlık" şeklinde de tercüme edilir.

Bu olay Muhammed'in sözü edilen pagan tanrılarının gerçekten var olduğunu kabul ettiği şeklinde algılandı. Muhammed'in tanrılarını övdüğünü duyan Mekkeliler bunu sevinçle karşıladı ve süreyi sonuna kadar Muhammed'le birlikte okudu.

İslam geleneğine göre bu olaydan sonra Cebrail Muhammed'i konu hakkında bilgilendirmek için Hacc Suresi 52. ayeti indirir:

"Senden önce hiçbir resül ve nebi göndermedik ki, bir şey temenni ettiği zaman, şeytan onun bu temennisine dair vesvese vermiş olmasın. Ama Allah şeytanın vesvesesini giderir. Sonra Allah âyetlerini sağlamlaştırır. Allah hakkıyla bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir."

Muhammed fitneyi önlemek için sözlerini geri alır ve ayetler şu şekilde düzeltilir:
19 Lât ve Uzza'ya20 ve diğer üçüncüsü Menat'a ne dersiniz?
21 erkek size de, dişi O'na mı?22 öyle ise bu çok insafsızca bir paylaştırmadır.
23 onlar ancak sizin ve atalarınızın (ilah edindiğiniz şeylere) taktığınız isimlerdir. Allah, onlar hakkında hiçbir delil indirmemiştir. Onlar (putperestler)yalnız zanna ve nefislerin arzusuna tâbi oluyorlar. Andolsun ki, kendilerine, Rableri katından yol gösterici gelmiştir.
Ümmetinkafaini karistimak aaciyla elealinan utür tartismalari acilmasi yeni degileskiden beri islami karalamak iin yapilmaktadir.

Kitabın bir bölümünde, Muhammed'in içinde yaşadığı pagan topluluğun desteğini almak üzere çok tanrılı yaklaşım lehine bir ayeti haber verdiği, sonradan bu ayetin şeytan tarafından yazdırıldığını iddia ettiği anlatılmaktadır.

Kur'an'da, Hacc suresi'nde, şeytanın, Tanrı'nın gönderdiği her peygambere türlü şekilllerde musallat olduğu, onları yanılttığı ve nihayetinde Tanrı'nın bu peygamberleri yanılgıdan ve şeytanın yalanlarından korudugu ve böylece tebliğ görevinin kusursuz bir şekilde yapılmasını sağladığı yazılıdır. Söz konusu ayet şöyledir:

"Senden önce hiçbir resül ve nebi göndermedik ki, bir şey temenni ettiği zaman, şeytan onun bu temennisine dair vesvese vermiş olmasın. Ama Allah şeytanın vesvesesini giderir. Sonra Allah âyetlerini sağlamlaştırır. Allah hakkıyla bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir. ." (K. 22 Hacc 52)

Bazı kaynakların bildirmesine göre yukarıdaki ayet, Muhammed'in şeytan tarafından kandırılmasıyla ilgili olarak inmiştir. Şeytan, Muhammed'i, "müşriklerce" (paganlarca) kutsal bilinen ve adlari Lat, Uzza ve Menat olan üç tanrıçayı övücü sözler söylemeye kandırmış ve bu sözleri onun diline ayet olarak sokmuştur. Şeytan'ın bu oyunu sonucunda Muhammed: "Lat'ı, Uzza'yı ve... üçüncü olan Menat'ı gördünüz mü? diye konuşmuş ve bu sözleri Kur'an'a Tanrı'dan gelmiş vahiyler olarak koymuştur. Rivayete göre Şeytan "İşte bunlar, yüce turnalardır... Şefaatleri de elbette ki umulur." sözlerini ilave etmiştir.

Bu ayetleri Muhammed'in Kureyşli paganlarla bir uzlaşma taktiği olarak da kullandığı yönünde teoriler de bulunmaktadır. Bunlara göre Kureyş'in tanrıçalarını onurlandırarak Muhammed aradaki düşmanlığı ortadan kaldıracağını düşünür. Ama müslümanlardan gelen yoğun tepki üzerine bu tutumundan hemen vazgeçip, Tanrı'dan gelen söz konusu uyarıcı ve düzeltici ayetleri duyurur.

Uyarı sonu.
1995 yılındaki vefatından 1 yıl kadar önce ünlü yazar Aziz Nesin, kitabı Türkçe'ye çevirse de basamamıştır. Kitap halen Türkçe olarak yayımlanmamıştır. Fakat Kara Güneş Basım, kitabı Türkçe'ye çevirdiklerini ve Ocak 2011'de yayımlayacaklarını İnternet sitelerinden duyurmuşlardır.